Buồn quá. Ừ, thôi… Nguyễn Ngọc Tư
Không bất
ngờ chút nào khi em từ chối làm nhân vật cho bộ
phim tài liệu của bọn tôi về hôn nhân quốc tế. Suốt mấy
tuần tôi với anh đạo diễn thay phiên nhau lượn lờ
ở sở Tư pháp. Mỗi thứ năm có một buổi
phỏng vấn xuất cảnh cho những cô dâu không biên
giới. Nhiều đôi rất hay, như anh đạo
diễn nói, nhìn là ra phim. Có thể vì cách biệt
tuổi tác hay ngoại hình, hay vẻ lo lắng bồn
chồn, vẻ ngượng ngập xa xôi giữa hai người
đã chính thức cưới hỏi, sống đời vợ
chồng. Nhưng bọn tôi vừa ngỏ lời
thì các cô lắc đầu ngoe nguẩy, có cô còn cảnh
giác lôi ông chồng ngoại quốc bỏ đi ngồi chỗ
khác. Họ cảm nhận được từ
đám công chức bọn tôi - những người được coi là
hiểu biết - đang có sự kỳ thị, thiếu thiện
chí, nói thẳng là khinh thường với những mối
lương duyên kiểu này. Chuẩn bị
tinh thần người ta sẽ từ chối nên bọn tôi cũng
chuẩn bị tinh thần quyết tâm đeo bám. Nhưng thuyết phục kiểu
nào cũng không ăn thua. Chỉ em là phát ra một
tia hy vọng khi xởi lởi hỏi lại, “trời, anh
chị kêu em lên truyền hình hả?”,
nhưng ngay lập tức em dập lửa tắt ngóm luôn,
“thôi, hai vợ chồng em xấu lắm, vô ti vi người ta
cười.” Em nói đúng một
nửa, chồng em ngoại hình không đẹp, gương mặt
lớn bành bạnh, gò má chân mày cái mũi đều thô. Anh ta lớn hơn
em gần hai mươi tuổi, chân lại cà nhắc, được cái
hay cười. Em mười chín, ngơ ngác như mới
tan học ở trường cấp ba nào đó, mặt mũi khá
đẹp, xinh xẻo. Một cặp vợ
chồng ngồn ngộn chất liệu mà chúng tôi từng
mơ ước có trong bộ phim của mình. Phỏng vấn
lần đầu, em bị đánh rớt vì không trả lời
được một câu bằng Hàn ngữ, “Sở thích của chồng
chị là gì?”, một tháng sau quay lại, đến lượt
anh chồng ngẩn ngơ khi người ta hỏi tên quê vợ của
anh, tên xóm, ấp, thuộc xã, huyện nào. Người cán
bộ trực tiếp ngồi phỏng vấn, càu nhàu bằng
tiếng Việt, “trời ơi anh lấy một cô làm vợ
mà anh không biết cô ta thường trú ở đâu, gia cảnh ra
sao thì kỳ quá…”. Và họ
chỉ còn mỗi một cơ hội ở lần phỏng
vấn thứ ba, nếu họ không vượt qua có thể cô
dâu sẽ bị buộc ở lại Việt Bọn tôi
phải nói là thèm nhỏ dãi đôi nhân vật này, cuộc
hôn nhân này, mối lương duyên nhiều bi hài kịch tính này, mối
tình (thì như hai người nói là họ thành thật
yêu nhau trước khi cưới) trắc trở này. Anh đạo diễn
bàn, hay là đừng quay gương mặt họ. Phim sẽ ấn
tượng, lạ, mà thông điệp vẫn rõ ràng, cô dâu quốc
tế nào cũng từng ấy vui buồn, đây không chỉ
là câu chuyện của riêng Hường riêng Mai, Trúc… Quan trọng nữa, với việc không xuất
hiện trên màn ảnh bằng gương mặt, biết đâu em và
chồng sẽ đồng ý bước chân vào phim. Chữ “bước chân vào
phim” này có thể hiểu theo nghĩa đen,
nếu đúng như ý tưởng bọn tôi vừa phác thảo.
Thay cho khuôn mặt là sự biểu cảm của
những phần cơ thể khác. Là hai bàn tay
em xoắn vặn lại tươm mồ hôi rối bời trước
một câu hỏi bằng ngôn ngữ quê chồng. Là đôi chân
đòng đưa vô tư như trẻ con khi ngồi băng đá ngoài hành lang, bên cạnh người chồng chỉ một
chân trầm tư chấm đất. Là đôi vai nhỏ bé hơi rụt
lại bên cạnh đôi vai lớn khuỳnh khuỳnh. Là đôi
giày hở mũi rẻ tiền chi chít nhiều đường may
bằng chỉ trắng, chật vật không giấu nổi
bàn chân con gái nhiều vết chai. Là những
bước đi cuống cuồng, hấp tấp trên con đường
về nhà, khi qua một quán nước đầu xóm Xẻo Chà, vẳng
ra vài tiếng thanh niên chọc ghẹo. Những
khuôn mặt cười cợt, ánh mắt xoi mói đó làm cho vợ
chồng em càng trở nên dấp dúi, tấp tểnh hơn.
Và biết đâu bọn tôi sẽ bắt gặp một
gã trai nhìn theo bằng đôi mắt
rất buồn. Chi tiết này sẽ gây cảm
động cho mà coi, tất nhiên đây là bọn tôi mơ ước vậy.
Phần âm thanh bọn
tôi thu trực tiếp, cả những ấp úng ngập ngừng
trong cuộc đối mặt với người bên tư pháp; cả
những ngây ngô, chân chất khi trao đổi cùng bọn tôi; cả
những ngơ ngác, nhọc nhằn khi đôi vợ chồng nói
chuyện với nhau. Múa may hết kiểu mà không hiểu,
thỉnh thoảng người chồng cau mặt, lật lạch
xạch cuốn đàm thoại Hàn – Việt cấp tốc nhàu
nát ra, dầm cái ngón trỏ ngắn như trái chuối cao mẳn
vào một câu nào đó, em ngồi bối rối bẻ những
ngón tay lắc cắc. Hình
ảnh nói thay cho lời bình. Hình
ảnh đau cho thân phận. Hình ảnh
xót cho sự thật. Nhưng tất cả,
là mường tượng mơ mộng của bọn tôi. Em lắc đầu nói
thôi, bàn tay của em xấu lắm. Hồi
trước, đi mần cỏ mướn bị dao cắt trúng ngón
út chút nữa là đứt lìa, giờ nó quẹo đơ, ngó sơ
bàn tay là trong xóm em nhận ra em, rồi đồn
đãi rùm trời. Nhà em người ta cũng đâu có xa lạ
gì, mới xây tường lại thay cho cái nhà cũ mối
ăn gần sập. Mà chân chồng em bị
tật như vầy…
|