Tôi nằm gác tay
lên trán
·
2.01.2009
Hồi
năy, nằm một ḿnh trong pḥng, tôi gác tay lên trán hồi nào
tôi không hay! Một cử chỉ rất tầm thường,
ở quê tôi - Việt Nam
– thiên hạ hay làm như vậy khi suy nghĩ chuyện ǵ
hay khi gặp khó khăn ǵ. Và thường th́ cử chỉ
"gác tay lên trán" đó lâu lâu có kèm theo tiếng thở
dài … làm như để trút ra một cái ǵ đang đè
trong lồng ngực.
Nhớ hồi nhỏ, nằm gác tay lên trán là bị người
lớn rầy : "Lất tay xuống! Làm vậy không
nên!". Không ai giải thích tại sao không nên, nhưng rồi
khi lớn lên, không ai dạy mà tự nhiên cũng biết nằm
gác tay lên trán, và cũng không ai dạy mà tự nhiên cũng
biết thở dài …
Tôi bỏ xứ đi chui từ cuối 1978. Bao nhiêu năm
"trôi sông lạc chợ" ở nhiều nơi, tôi
không thấy ai nằm gác tay lên trán hết! Và tôi cũng quên
mất cái cử chỉ tầm thường đó, cho
đến hồi năy đây tôi bắt gặp lại
"nó" trong lúc nằm một ḿnh trong pḥng. Th́ ra
"nó" đă theo tôi đi lưu vong, ẩn ḿnh một
cách khiêm nhường trong tiềm thức, để bây giờ
"nó" cầm cánh tay tôi gác lên trán, tự nhiên như
ngày xưa – ba mươi năm trước – khi tôi chưa
rời khỏi quê hương …
Ở đây - ở Pháp - thời tiết đang vào thu. Lá
cây chỉ mới lai rai ngả màu vàng chớ chưa rơi
rụng vội. Trời c̣n sáng trong, đầy nắng chớ
chưa ảm đạm âm u và cũng mới se se lạnh
thôi, chỉ cần quấn cái khăn lên cổ là ra
đường đủ ấm.
Một chút "tả cảnh" để thấy tôi
không bị tù chân tù cẳng trong chung cư như vào mùa
đông tháng giá, cái mùa mà một người già "tám
bó" như tôi ngày ngày v́ sợ lạnh nên cứ ru rú trong
nhà bước qua bước lại trong sáu chục thước
vuông hay xem tê-lê để ngủ gà ngủ gật! Như vậy,
th́ đâu có ǵ bắt tôi phải nằm nhà để gác tay
lên trán?
Kể ra, từ ngày tôi vượt biên rồi định
cư ở Pháp, chắc nhờ Ông Bà độ nên cuộc
đời lưu vong của tôi đă không bị "ba ch́m
bảy nổi". Có … lang bang ba tháng đầu đi t́m
việc làm, nhờ tiền trợ cấp của nhà nước
nên không đến nỗi te tua, mấy đứa con cũng
có chỗ ăn chỗ học. Rồi duyên may đưa tôi
qua Phi Châu làm việc hết mười mấy năm, khi về
hưu ở Pháp th́ con cái đă lập gia đ́nh và "ra
riêng" hết. Vợ chồng tôi thâu gọn lại, liệu
cơm mà gắp mắm, nên cuộc sống cũng an bày.
Lâu lâu chạy lại nhà con giữ cháu nội cháu ngoại,
và lâu lâu đi "đổi gió" xa xa gần gần …
Tóm lại, cuộc sống về già mà được
như vậy là … "có phước rồi c̣n muốn ǵ nữa?".
Vậy mà hồi năy tôi đă nằm gác tay lên trán và lâu lâu lại
thở dài …
Hồi sáng, một thằng bạn già gọi điện
thoại cho hay vợ chồng thằng A về Việt Nam
bị chận lại ở phi trường Tân Sơn Nhứt.
Sau đó, "họ" cho bà vợ "nhập khẩu"
c̣n ông chồng th́ bị đuổi trở về Pháp, dĩ
nhiên là không cho biết lư do ! Ông chồng khuyên vợ cứ
vào đi, dẫu là ǵ ǵ đi nữa th́ cũng là quê
hương ḿnh mà! Nghe kể đến đó, tôi tưởng
tượng như chính tôi đang đứng ở trong nhà
ga phi trường Tân Sơn Nhứt, nh́n qua các khung cửa
kiếng thấy quê hương tôi ở ngay bên ngoài, cái quê
hương mà ba mươi năm tôi chưa nh́n lại, cái
quê hương mà ngay bây giờ, mặc dầu đang đứng
bên trong nhà ga, khứu giác của tôi vẫn nghe rơ được
mùi …
Ờ … mùi quê hương! Có mùi bông lài, bông bưởi, bông
cau … Có mùi lúa chín, mùi rơm mùi rạ …Rồi mùi đống
un, mùi chuồng trâu chuồng ḅ …Rồi mùi bùn non khi nước
ṛng bỏ băi, v.v... Tôi biết, vợ chồng thằng A -
nhỏ hơn tôi gần một con giáp – cũng có gốc
"ruộng" như tôi, nghĩa là đă lớn lên ở
thôn quê, đă lội bưng lội đồng bắt cá ṃ
cua từ thuở nhỏ bị nước phèn đóng lớp
vào tay chân nên lúc nào cũng thấy mốc cời! Tôi chắc
chắn vợ chồng nó đứng trong ga phi trường
cũng nghe mùi quê hương như tôi đă tưởng
tượng. Vợ thằng A - người VN được
chánh quyền VN cho phép về quê hương để dời
mồ mả ông bà cha mẹ họ hàng ra khỏi đất
hương hỏa theo lịnh của nhà nước – nghe
lời chồng khuyên "vào đi em" bèn nh́n qua lần
cửa kiếng để nhận thấy cái mùi quê
hương nó hấp dẫn vô cùng, nó lôi kéo vô cùng, chỉ cần
bước có mấy bước là đặt chân vào mảnh
đất thân yêu mà ḿnh đă xa cách gần ba mươi
năm … Tôi biết, vợ thằng A là một người
dàn bà thật thà trung hậu, chắc thế nào cô ta cũng
quay lại nh́n chồng rồi rơi nước mắt lắc
đầu.
Đúng như tôi nghĩ, thằng bạn già kể tiếp
trong điện thoại: "Hai đứa nó đă về
đến Paris
hồi sáng, phone từ phi trường Charles de Gaulle cho hay
nội vụ và nhấn mạnh rằng tụi nó coi
như tụi nó thí cô hồn!". Nói xong, thằng bạn
già cười vang khoái trá trước khi nói "au
revoir"!
Tôi gác máy, nh́n quanh nhớ lại hôm nay rằm vợ tôi
đi làm công quả ở chùa tới tối mới về,
tôi bèn vào pḥng nằm đọc báo. Tờ Figaro đầy
chữ như vậy mà tôi không làm sao đọc được
một hàng! Trong đầu tôi c̣n vang vang tiếng cười
của thằng bạn già và câu nói "thí cô hồn" của
vợ chồng thằng A. Tôi buông tờ báo, nghiêng người
nh́n ra cửa sổ, nghĩ đến cảnh vợ chồng
nó bị "quây" trong phi trường Tân Sơn Nhứt,
mà thương! Ở xứ người, ḿnh vào ra dễ
dàng – dĩ nhiên là đừng … mang dao hay mang bom mang súng, cũng
đừng mang bạch phiến cần sa! – c̣n ḿnh về xứ
ḿnh, mặc dầu trong thông hành có "Giấy Miễn Thị
Thực – Certificate Of Visa Exemption" do Đại Sứ
Quán VN tại Pháp cấp, ḿnh vẫn gặp khó khăn trắc
trở bất ngờ mà ḿnh không bao giờ được
biết lư do! Vợ chồng A "thí cô hồn" là phải!
Ở đó mà căi à? Toàn là một lũ cô hồn th́ nói thứ
tiếng ǵ cho chúng nó hiểu?
Tôi trở ḿnh nh́n lên trần nhà, miên man nghĩ về quê
hương, hay nói cho rơ hơn, tôi nhớ về cái làng quê của
tôi nằm bên sông Vàm Cỏ. Không biết cái "Chợ Nhỏ"
bây giờ c̣n đó hay đă bị "di dời" đi
nơi khác, theo … truyền thống đổi đời của
cách mạng? (Trong làng chỉ có một cái chợ, vậy mà
thiên hạ gọi là Chợ Nhỏ, làm như c̣n một cái
chợ nào khác lớn hơn vậy!) C̣n "Ngă Ba Cây
Trôm" nằm trên con lộ cái, chỗ có băi đất trống
để xe đ̣ tấp vô rước khách, chỗ có cây
trôm mà dân trong làng hay đem dao đến chém vào thân cây để
lấy mủ đem về pha nước đường
uống giải khát giải nhiệt … không biết có nằm
trong một "quy hoạch cải cách đô thị có tŕnh
độ khoa học cao" của nhà nước? C̣n cái
đ́nh làng, bây giờ đă thành một cơ quan ǵ
chưa? Cái bến cát nằm dài theo ven sông, chỗ mà ngày
xưa - thuở nhỏ - tụi tôi kéo nhau một lũ cởi
truồng tắm giỡn đùng đùng … bây giờ vẫn
c̣n là bến cát hay đă bị chiếm dụng để
mấy "ông lớn" xây dinh thự với tường
rào kiên cố và nhà thủy tạ có cầu tàu nằm
trườn ra sông ngạo nghễ? Cái ḷ đường
trong Xóm Mới, vào mùa mía chạy che ép mía ngày đêm nghe trèo
trẹo, nấu đường làm mùi thơm ngọt lịm
bay trùm cả xóm … bây giờ c̣n là "Ḷ Đường Ông
Út K" hay đă … biến thành "Nhà Máy Đường của
Nhà Nước"? Trường tiểu học mà thời
tôi c̣n đi học, ông đốc H cho gắn trên trụ cổng
tấm bảng "Cấm Trâu Ḅ Vào Trường" v́ mấy
ông chủ ḅ hay thả ḅ vào ăn cỏ dọc hàng rào bông
bụp … bây giờ đă thành … cái ǵ rồi? Và nghĩa
địa của làng, thường gọi là "g̣ đồng
mả", nằm một bên con đường đất
đỏ dẫn vào Xóm Trong, cái g̣ đó - cả trăm
năm – là nơi an nghỉ cuối cùng của dân trong làng,
không phân biệt lớn nhỏ giàu nghèo … vẫn c̣n đó
hay đă nhường chỗ cho những "Công Tŕnh
Văn Hóa Phục Vụ Nhân Dân"?
…Nhớ đến đó, tự nhiên tôi thở dài … Rồi
tự nhiên tôi gác tay lên trán … Tôi vẫn nh́n lên trần nhà: trần
nhà trắng phau, ở đó không hiện lên được
một nét nào của quê hương tôi hết. Rồi tôi
nghĩ: nếu tôi có trở lại VN, có "được
phép" đặt chân lên vùng đất mẹ, chắc chắn
tôi sẽ không t́m lại được những h́nh ảnh
cũ. Bởi v́ quê hương tôi đă bị "họ"
bôi xóa trắng như trần nhà tôi đang nh́n, để
thay vào đó một cái ǵ không ra một cái ǵ hết, mang
nhăn hiệu "Dân giàu nước mạnh xă hội công bằng
dân chủ văn minh", nghe mà … điếc con ráy !
Bây giờ, tôi hiểu tại sao tôi đă nằm gác tay lên
trán mà thở dài …
Tiểu Tử