Tiết Nhơn Quí Trước
ngày 30 tháng tư 1975, trong cơn sốt di tản, tôi chen lấn
đẩy được vợ con lên trực
thăng. Thằng Mỹ
đen tḥng người xuống,
vừa kéo tôi lên vừa la lớn cho đồng bọn
: ‘’ Bốc lên ! Bốc nhanh lên ! Đầy ứ rồi !
‘’ Chân tôi vừa chạm sàn trực thăng th́ vợ tôi làm
rớt cái xắc da xuống đám ngừơi đang xô
đẩy nhau phía dưới.
Như cái máy, tôi phóng xuống
theo ! Khi tôi giành giực lại được cái xắc
th́ chiếc trực thăng đă bay đi xa. Tôi ôm cứng
cái xắc trứơc ngực,
hổn hển nh́n theo mà nghe chết điến trong
ḷng... Nhờ bị
rớt lại như vậy mà tôi c̣n giữ được
nhà cửa xe cộ. Bởi v́
những nhà khác -nhà những người đă di tản-
đều bị đồng bào hôi của, rồi sau đó là bị Nhà Nước
cách mạng tiếp thu. Cũng là một h́nh thức hôi của, nhưng...
cao cấp hơn ! Rồi nhờ
cái xắc của vợ tôi với mớ nữ trang và
đô la mà tôi làm lại cuộc đời chẳng khó
khăng ǵ mấy. Hồi thời
trước, tôi làm chuyên viên điện toán cho một hăng
xuất nhập cảng lớn ở chợ cũ. Bây giờ, sau thời gian đi hội
họp học tập để nghe cán bộ phát biểu
dong dài với những từ ngữ lạ hoắc, nghe...
ù ù cạc cạc như vịt nghe sấm, vậy mà
tôi cũng hiểu trắng được rằng cách mạng
là đổi đời và hiểu ngầm rằng: muốn
sống trong chế độ mới ḿnh phải lột
cái xác cũ ra chôn giấu đi,
và muốn sống yên ổn trong thời buổi
này, ḿnh phải biết
làm... thợ lặn, nghĩa là đừng có trồi
đầu ra cho thiên hạ để ư, nhứt là chánh quyền. Vậy là tôi quyết định
đổi nghề : tôi đem gia đ́nh thằng Sáu, đứa
cháu kêu tôi bằng bác, về cư ngụ với tôi, rồi chúng tôi lập Tổ May
Thêu. Chạy ṿng ngoài là thằng
Sáu với chức tổ phó ; tổ viên là vợ và hai đứa
con gái của nó, cộng thêm
hai người chị vợ nó ; c̣n tôi th́ làm tổ trưởng, nghĩa là ngồi không uống
trà, hút thuốc, kư tên,
đi họp... Sau tháng
tư năm 1975, không phải chỉ có ḿnh tôi đổi
nghề. Phần đông
người dân miền Sau cách mạng, có những nghề bỗng nhiên biến
mất trong sanh hoạt hằng ngày. Điển h́nh nhứt là nghề
coi tay coi tướng và nghề đấm bóp (cũng gọi
là tẩm quất). Có người... ác ư nói rằng cách mạng rất
sợ bị lộ chân tướng nên mấy thầy
tướng số đều bị ‘’ đ́ ‘’hết, c̣n tẩm quất là nghề... chuyên chính của Đảng và
Nhà Nước, họ giữ
độc quyền dùng nó để đần những phần
tử xét lại hay phản động đă bị họ
bắt nhốt... th́ sức mấy
mà người dân được hành nghề này ! Một tối
đó, trong khi ṭn ten trên vơng hút thuốc sau bữa cơm,
tôi bỗng nghe tiếng rẹt rẹt rẹt từ đằng
xa. Đó là tiếng của những
nút khoén đập dẹp xơ xâu mà mấy ông tẩm quất
vừa đi vừa lắc để... rao hàng.
Ngạc nhiên, tôi nhỏm
dậy lắng tai nghe. Đúng
rồi !Đúng là tiếng lắc nút khoén của ông tẩm
quất. Hồi thời
trước, ông tẩm quất
xóm tôi thường đi lắc như vậy đêm
đêm. Và ổng đấm lưng tôi đều đặn
mỗi tháng hai lần. Sau giải
phóng, không nghe ổng lắc rẹt
rẹt nữa. Tôi nghĩ chắc
ổng cũng đă đổi nghề như thiên hạ. Nào dè... Tôi vui mừng
bước nhanh ra cổng, gọi
: ‘’ Đấm bóp ! Đấm bóp ! ‘’. Có tiếng dạ từ
đàng xa, rồi một
người đạp xe lại. Th́ ra không phải ông tẩm
quất mà tôi quen. Người này cũng trộng tuổi
như ông kia, cũng gầy gầy
như ông kia, nhưng cao lớn
hơn nhiều. Ổng mặc
sơ-mi ngắn tay và quần sọt, đeo ngang hông một túi vải
nhỏ. Lỡ gọi rồi, tôi đành mở cổng cho ổng
vào mà phân vân tự hỏi : ‘’ Không biết ông này ở
đâu ra ? Nhứt là trong thời buổi mà thiên hạ chạy
ăn hằng bữa, ai
đâu mà đưa lưng cho ổng đấm ? Với lại
không biết ổng thiệt có nghề đấm bóp hay là
thứ... ba trợn để
kiếm cơm ? Bởi v́ bây giờ cái thứ đó cũng
đông lắm ! ‘’ Vào nhà, tôi gọi mấy đứa nhỏ
trải một chiếc chiếu ở hàng ba rồi tôi tự
động nằm xuống đó sau khi cởi quần áo
ngoài chỉ c̣n mặc cái quần đùi. Ông đấm bóp bỏ đôi
giép nhựt ở tam cấp,
bước vào nhà nh́n quanh rồi nói :’’Xin phép cho tôi cởi
áo ‘’. Không đợi trả lời, ông cởi áo sơ-mi máng lên đầu
vơng, để lộ trên
người chiếc áo thung ba lỗ đă ngă màu vàng và lủng
rách nhiều nơi. Ông ngồi
xuống cạnh tôi, lấy
trong túi vải chai dầu mở nút trút vào ḷng tay, nh́n tôi mỉm cười:’’Ông nằm
sắp xuống ‘’. Tôi làm theo như cái máy. Tôi nghe hai bàn tay vừa
to vừa ấm của ông thoa dầu từ trên ót trên cổ
tôi xuống lần hai vai, rồi
lưng, để cuối cùng
vuốt dài theo hai cánh tay nằm dọc theo hông... mà tưởng chừng như vừa
được trùm lên người một làn hơi nóng vừa
êm vừa mơng ! Lối
đấm của ông ta không giống lối đấm của
ông mà tôi quen. Kỹ thuật của
ông hồi đó đúng là đấm, nghĩa là hai bàn tay cứ đều
đặn xuống lên, khi nắm
lại th́ có tiếng bóc bóc,
khi x̣e ra th́ có tiếng bụp bụp. Và cứ như
vậy, hết lưng là đến
chân đến tay. C̣n ông mới này th́ khác hẳn. Ổng...
âm thầm hơn và đi sâu hơn. Ổng mằn từng
khớp xương, từng
thớ thịt, ổng ṃ dài theo các đường gân tay
gân chân. Mấy đầu ngón
tay của ổng đi tới đâu là ḿnh nghe... ră rời tới đó ! Thật
là kỳ diệu ! Tôi phục ổng quá ! Sau khi làm
xong, ổng xin một ly nước, uống,
lảnh tiền, cám
ơn, rồi lẳng lặng
dẫn xe đạp đi ra. Tôi hỏi với theo : ‘’ Tuần
sau, cũng vào giờ này, ông lại đấm tôi được
không ? ‘’Ổng nói ‘ dạ được ‘ rồi đi thẳng.
Tiếng rẹt rẹt của xâu nút khoén lại vang lên xa
xa... Tôi nằm tơ lơ
mơ, nghe âm thanh rẹt rẹt
mà tưởng chừng như thời cũ vẫn c̣n
nguyên đây đó, cái thời
mà cuộc sống c̣n mang nhiều thi vị, kể cả những thi vị thật
nhỏ nhoi tầm thường. Tuần
sau, ông đấm bóp trở lại. Ổng không bấm chuông. Ổng đứng ngoài cổng lắc
xâu nút khoén rẹt rẹt, rẹt
rẹt, giống như một... ám hiệu ! Đă được
dặn trước nên người nhà chạy ra mở cổng. Ổng vào nhà, gật đầu chào tôi rồi
tuần tự làm y như tuần rồi. Thấy ổng có tay nghề ‘’ cao
cấp ‘’-nói theo từ ngữ bây giờ-mà không bô bô vừa
làm vừa nói như ông cũ,
tôi càng có cảm t́nh với con người trầm lặng
đó. Nên tôi mở lời : - Ông làm nghề
này lâu chưa ? - Dạ... sau giải phóng. - Sao tôi không
nghe ông lắc ở xóm này vậy ? - Dạ... tôi ít đi lắc lắm. Tôi làm
cho khách quen không hà. Hôm rồi
nhơn làm cho ông khách ở gần đây, tôi lắc cầu may nên mới gặp
ông đó chớ. - Hồi thời
trước, ông làm nghề ǵ
? Ổng ‘ dạ
‘ rồi nín thinh. Tôi biết ổng không muốn nói, nên cũng không hỏi tiếp. Lần
này, sau khi trả tiền, tôi hỏi, giọng thân mật : - Ông thứ
mấy ? - Dạ... thứ Sáu. - Ông chắc
lớn hơn tôi cở bảy tám tuổi. Vậy cho tôi gọi
ông bằng anh Sáu được không ? Ổng nh́n
tôi, chớp chớp mắt : - Dạ
được chớ. - Vậy tuần
sau, cũng ngày này giờ
này, nghe anh Sáu. Ổng “Dạ”, gật đầu chào tôi rồi dẫn
xe đạp đi ra. Tuần
sau, ổng lại đến. Lần này, chính tôi niềm nở mở cổng. Tôi bắt tay ổng: - Mạnh hả
anh Sáu ? - Dạ mạnh. Vào nhà, lại tuần tự “xin phép, cởi
áo, ngồi xuống, xoa dầu”...
Nhưng lần này, sau khi
rờ lưng tôi, ổng nói: - Hơi cảm
hả thầy Hai ? Tôi ngạc
nhiên, v́ hai tiếng “thầy
Hai” th́ ít mà v́ chỗ ông Sáu biết tôi đang cảm th́ nhiều
: - Sao anh biết
? - Nghề mà
thầy Hai. Lưng thầy lạnh
ngắt đây nè ! Rồi ổng
tiếp, giọng đầy tự
tin: - Nhưng
không sao đâu, thầy Hai yên
tâm. Tôi làm một chút là thầy thấy khoẻ hà. Thấy lần
này ổng cởi mở hơn,
nên tôi tiếp tục... đẩy đưa: - Anh học
nghề này ở đâu vậy,
anh Sáu ? - Tôi học
với một ông thầy Tàu ở B́nh Ḥa ? Ngừng một
chút như để suy nghĩ,
rồi ổng nói tiếp,
trong lúc hai bàn tay vẫn đều đặn làm việc
: - Thiệt
ra ông thầy tôi chuyên dạy vơ. - Ủa ? Rồi
sao có vụ dạy tẩm quất ? Im lặng một
chút rồi ổng mới nói, sau khi cười nghe cái khịt
: - Hồi
đó, lâu rồi, tôi tới thọ giáo với ổng,
ổng nắn tay nắn chân tôi rồi mới nói : “Tao dạy
vơ cho mày không lấy tiền với điều kiện là
mày đấm lưng cho tao mỗi tuần một lần, mày chịu hông ?“. Tôi trả lời
chịu nhưng tôi không biết đấm lưng. Vậy
là ổng dạy tôi đấm lưng ! Nói xong, ông Sáu cười nhè nhẹ mấy
tiếng. Tôi biết ổng đang sống lại với
những kỹ niệm nên tôi “khơi“ luôn: - Mà tại
sao anh Sáu phải đi học vơ vậy ? Ổng ngập
ngừng một chút rồi mới nói : - Tại hồi
đó tôi muốn đóng vai Tiết Nhơn Quí ! Ba tiếng
“Tiết Nhơn Quí“ làm tôi nhớ lại bà già vợ tôi hồi
thời trước hay đi coi hát bội và bà thích nhứt
nhân vật Tiết Nhơn Quí.
Bà thường nói “Đóng vai Tiết Nhơn Quí, không ai hay bằng kép Sáu Thanh hết
! Thằng đó múa thiên phương họa kích như thần. C̣n khi nó gặp lại
Dương Mậu Sanh, nó khóc
như thiệt vậy, hay
không chỗ nói !“ Tiết Nhơn Quí... Cây Thiên Phương Họa
Kích... Kép Sáu Thanh... Ông già đấm bóp thứ Sáu... Tôi xoay
người lại hỏi: - Vậy anh
Sáu là kép Sáu Thanh phải không ? Gương
mặt già nua đó bỗng nhăn lại v́ xúc động. Ổng nuốt nước miếng
mấy lần mới nói được: - Dạ phải.
- Hồi
đó bà già vợ tôi mê anh lắm.
Bả cứ nhắc hoài lúc Tiết Nhơn Quí gặp
lại nghĩa huynh Dương Mậu Sanh. Anh đóng hay
đến nỗi khán giả ai cũng sụt sùi khóc hết.
Ông Sáu im lặng,
chớp mắt thật nhanh rồi nh́n đi nơi khác. Ổng
nh́n ra sân, ổng nh́n ra cổng.
Ở đó, tôi không có vặn
đèn khi đêm xuống như thời cũ -phải làm
giống thiên hạ để đừng ai để ư-
nên bóng tối dăng đầy.
Tôi biết : trong vùng tối đó, ông Sáu đang nh́n thấy
lại ánh sáng huy hoàng của thuở mà trong vai Tiết
Nhơn Quí ông đă làm rung động biết bao nhiêu khán giả
đêm đêm... Một lúc
sau, ông Sáu mới nói, giọng
trầm tĩnh: - Thầy
Hai nằm xuống đi,
để tôi làm tiếp. Bây giờ, mấy đầu ngón tay của ổng
“đi“ thật chậm nhưng thật sâu. Làm như ổng đang tiếp tục
ṃ mẫm để t́m lại những kỷ niệm vụn
vặt mà cơn lốc cách mạng 1975 đă bất thần
thổi tung đi mất. Tôi bỗng
nghe thương hại ông Sáu vô cùng... Tôi xin mở
dấu ngoặc ở đây để viết vài hàng về
nhân vật Tiết Nhơn Quí. Tôi chỉ nhớ đại
khái nhưng chắc cũng đủ để cảm
thông sự xúc động của anh Kép tài danh Sáu Thanh, bây giờ là ông già đang ngồi
đấm lưng tôi trong im lặng... Tiết
Nhơn Quí nhà nghèo, nhưng có sức
mạnh hơn người. Một
ḿnh anh ta kéo khúc gỗ mà mười người kéo không nổi
! Và anh ta ăn uống cũng bạo lắm: mỗi bữa
cơm, anh ta ăn bằng
mười người ăn ! V́ nhà nghèo nên thường
xuyên Tiết Nhơn Quí ăn không đủ no, mặc không đủ ấm. Trong
làng, có Dương Mậu Sanh
là nhà có tiền và tánh t́nh rất hào phóng. Biết t́nh cảnh
của Tiết Nhơn Quí,
Dương Mậu Sanh bèn đem về nuôi và kết
nghĩa anh em. Nhờ được ăn uống đầy
đủ nên Tiết Nhơn Quí,
ngoài việc giúp đỡ nghĩa huynh trong công tác nặng
nhọc, hàng ngày luyện tập
vơ nghệ với cây thiên phương họa kích đến
tŕnh độ mà khi tung lên là “lá rụng cát bay“... Tiết
Nhơn Quí ăn đến... người nghĩa huynh bị
sạt nghiệp ! Một
hôm, nhân đánh đuổi Cáp
Tô Văn và cứu được Lư Thế Vân nên được
vị này thâu dụng dưới trướng. Rồi từ đó Tiết
Nhơn Quí theo pḥ Lư Thế Vân đánh đông đánh tây bao
nhiêu năm mới dựng nên cơ đồ cho ông này lên
làm vua. Lúc đó Tiết
Nhơn Quí đă trở thành một vị nguyên soái lừng
danh thiên hạ. Thời gian
sau, nhân chuyến viễn chinh
qua làng cũ, Tiết Nhơn Quí cho hạ trại ở
đây rồi truyền lịnh tướng tá đi mời
Dương Mậu Sanh. Ông này bây giờ nghèo xác xơ, nghe
nguyên soái cho vời ḿnh th́ không biết làm sao, v́ không tiền
mua lễ vật để ra mắt nguyên soái. Cuối cùng ông đành làm liều:
ông lấy hai cái hũ đổ đầy nước,
đóng nút rồi bịt lại bằng mấy lần vải
đỏ, xong ông xin một ít
rượu rưới lên đầu hũ cho có mùi. Như vậy, người ta sẽ
nghĩ là hai hũ rượu,
và như vậy khi tiếp vị nghĩa huynh, nguyên soái sẽ không bị mất
mặt với những người dưới trướng. Được
thông báo, Tiết Nhơn Quí vội vă bước ra đón
người anh kết nghĩa đă nuôi ḿnh trong lúc cơ
hàn mà bao nhiêu năm dài bận chuyện quân binh ḿnh không về
thăm được. Dương Mậu Sanh đặt
hai hũ rượu giả lên bàn,
ṿng tay cố gắng lắm mới nói được
mấy lời:“Thưa nguyên soái,
tôi xin có chút lễ mọn để ra mắt nguyên
soái... “ Nh́n bộ quần áo trên người Dương Mậu
Sanh, Tiết Nhơn Quí hiểu ngay t́nh cảnh của
người anh kết nghĩa.
Ông ôm lấy nghĩa huynh,
xúc động:“Dương huynh lúc nào cũng tốt với
tiểu đệ. Ơn
xưa biết bao giờ đệ trả cho xong mà bây giờ
c̣n cho đệ rượu để mừng tái ngộ.
Th́ đệ xin uống cho huynh vui“. Nói xong, Tiết Nhơn
Quí bưng lên một hũ, mở
nút uống ực ực mà trào nước mắt. Xong,
nói lớn cho mọi người trong trướng
đều nghe:“Ngon ! Ngon quá !Rượu của nghĩa
huynh ta ngon quá ! Cay quá ! Làm ta chảy nước mắt“. Rồi truyền lịnh:“Rượu
của nghĩa huynh ta tặng cho ta, vừa ngon vừa
quí. Đứa nào rớ vào là
ta chém đầu. Nghe chưa
?“ Rồi tự tay xách hai hũ rượu một cách trịnh
trọng đem vào trong cất kỹ. ....... Ông Sáu im lặng
làm lưng tôi một lúc, bỗng
nói: - Hồi
đó, lúc nào diễn đến
lớp Tiết Nhơn Quí uống rượu giả của
Dương Mậu Sanh, tôi cũng
xúc động nên khóc thiệt.
Khán giả nghĩ rằng tôi khóc giả mà như thiệt
nên khen quá chừng. Có nhiều
người liệng tiền lên sân khấu cho nữa, thầy Hai à ! - Rồi tại
sao anh Sáu không đi hát nữa vậy ? - Mấy
ngày đầu tháng tư 75,
ông bầu ră gánh, v́
đâu c̣n hát ḥ ǵ nữa. Lúc
đó tụi này vẫn “trụ“ ở đ́nh Thanh Nguơn
là nơi mà tụi này hát thường xuyên. Đào kép nhạc công bỏ đi
tứ tán. C̣n lại ở
đ́nh có anh Ba thợ đèn,
anh Tư Rưa người thủ vai Dương Mậu
Sanh và tôi. Tụi này ở chùm nhum với nhau như vậy
tới ngày giải phóng. Ngừng một
chút, rồi không đợi tôi
hỏi, ông nói tiếp, giống như ổng đang quây
lại một cuồn phim : - Rồi họ
đến đuổi tụi tôi ra, lấy đ́nh làm hội trường. Anh Ba và anh Tư đưa vợ
con về quê. C̣n lại ḿnh tôi không vợ không con nên cũng
dễ. Tôi đổ lỳ, “bám trụ“. Cuối cùng họ
để tôi ở cái nhà xép phía sau đ́nh nhưng bắt
tôi làm gác dan cho họ luôn ! Rồi bởi v́ họ không trả
lương nên tôi phải đi đấm bóp để sống.
- Bộ bây
giờ người ta cũng kêu đấm bóp như hồi
xưa, hả anh Sáu ? - Đâu có !
Người như thầy Hai đây hiếm lắm. Chỉ
có cán bộ là thích ba cái vụ này thôi. Bây giờ bọn đó mới có
tiền. Tiền... “ chùa” mà thầy
Hai ! Tôi nói bao nhiêu là họ đưa bấy nhiêu, không thắc mắc ǵ hết. Cho nên khách của tôi phần
đông là cán bộ... Tôi bật
cười: - Vậy là
anh phục vụ tốt chế độ rồi anh Sáu ! - Đâu có
thầy Hai ! Thầy không biết chớ khi tôi làm lưng
cho họ tôi đâu có làm theo bài bản như tôi làm cho thầy
Hai đây. Tôi dằn vật họ như một con thú. Tôi
làm cho đă nư mà. Tôi làm
lưng họ mà nghĩ như tôi đang rửa nhục vậy.
Cho nên tôi cứ bẻ tay bẻ chân, rồi tôi vặn đầu
vặn cổ. Tôi dẵm lên lưng dẵm lên đầu. Càng làm, tôi càng nghe hả dạ. Vậy mà họ khen ngón nghề của
tôi có “tŕnh độ cao“ ! Cái thứ dốt mà thầy Hai ! Ngừng một
chút rồi tiếp : - Thầy
Hai biết không, nói nghe khùng chớ
nhiều khi tôi ao ước được biến thành Tiết
Nhơn Quí thiệt, với
trùng trùng binh mă trong tay như thuở đi chinh Đông, để tôi quét sạch bọn
vô thần này một phát ! Ổng nói
mà hai tay ổng vẫn mằn ṃ đầu gân thớ thịt
của hai chân tôi. Theo tuần tự lớp lang th́ ổng
đang ở phần cuối của cữ đấm. Bỗng ông Sáu thở dài : - Coi vậy
chớ lâu lâu tôi vẫn nhớ sân khấu, nhớ tuồng nhớ tích. Tôi thủ
vai Tiết Nhơn Quí gần hai mươi năm mà thầy
Hai. Nó thấm trong xương
trong máu lận. Dễ ǵ quên ? Rồi ổng
chép miệng, cay đắng : - Hồi
đó, có bao giờ tôi nghĩ
rằng tôi sẽ tuột xuống đi đấm bóp
như bây giờ đâu, thầy
Hai. - Đổi
đời mà anh Sáu. Đều
trời hết chớ bộ ! Tôi nghe ổng
khịt mũi rồi lầm bầm:“Hừ !Đổi
đời !Đổi đời ! Mẹ bà nó !“ Tôi biết
đă đến lúc tôi nên làm thinh để đừng
khơi lại một vết thương nào khác nữa... ... Ông Sáu trở
lại đấm cho tôi được hai lần. Đến kỳ hẹn sau, ổng không tới. Tôi nghĩ có lẽ
ổng bịnh. Tôi đợi thêm một tuần. Cũng không thấy ổng tới.
Thắc mắc, tôi đạp
xe lại xóm đ́nh Thanh Nguơn hỏi thăm mới biết
là ông Sáu đă bị bắt.
Người ta nói chánh quyền nghi ổng có ư đồ
ǵ đó bởi v́ theo dơi th́ “phát hiện“ đêm nào ổng cũng
“lê la“ ở nhà các cán bộ ! Trên
đường về nhà, tôi
miên man nghĩ :“Tiết Nhơn Quí trước sau như một, có ở tù, có bị chúng nó tẩm quất...
chắc con người đó không bao giờ thay đổi. Và tôi lại nghĩ : bọn...
’đỉnh cao trí tuệ’ này không t́nh không nghĩa, hữu thủy vô chung, tiền hậu bất nhứt. . . th́ làm ǵ biết được
Tiết Nhơn Quí là ai ?“ Tiểu Tử |