Ông già ngồi bươi đống
rác * 26.08.2007 Thành phố Hồ Chí Minh
quang vinh vẫn còn rất nhiều rác. Hồi thời
trước, Sàigòn đã có nhiều rác, nhưng so với
bây giờ thì…thua xa. Rác bây giờ chẳng những nhiều
hơn mà còn…rải rác hơn. Điều này chẳng có gì
khó hiểu hết. Bởi vì, trong chế độ ưu
việt xã hội chủ nghĩa, cái gì của ta cũng
đều hơn của lũ chúng nó cả: rác của
chúng nó là rác tư bản, rác ngụy, còn rác của ta là
rác…nhân dân, do nhân dân, từ nhân dân mà ra. Có chính nghĩa,
hơn là lẽ tất nhiên! Vậy, ở một đống
rác khá lớn nằm trên vỉa hè một con đừơng
khá rộng trong thành phố, có một ông già ngồi ung dung
như đang ngồi ở một nơi sạch sẽ!
Ông già đó tuổi cỡ ngoài tám mươi, có chòm râu bạc
giống râu bác Hồ. Ổng đội mũ tai bèo, mặc
bộ đồ bà ba đen, mang dép cao su đúc. Ổng ngồi
trên một ghế bằng nhựa nhỏ, thấp, loại
ghế ngồi cho trẻ con. Ổng cầm cây gậy trúc
dài bươi bươi rác, mắt nhìn châm chú chỗ
đang bươi, mặc cho đàn ruồi bay lên đáp xuống
như giành rác với ổng! Lâu lâu, ổng nói một mình:
« Nó nằm lẩn đâu
đây hè! Mẹ bà nó!. » Đường này lúc nào cũng
đông ken. Xe đạp, xe gắn máy, xe hơi…hai luồng
chen nhau chạy, giành mặt đường mà chạy, lòn
lách lấn ép, bóp kèn inh ỏi. Chạy đầy đường
như vậy mà chẳng ai nhìn thấy ở trên đỉnh
đống rác cao nhòng đó có một ông già…Cho đến
người đi bộ trên vỉa hè cũng chẳng thấy
ai để ý đến ổng hết! Hơn hai chục
năm sống quen với quá nhiều nghịch lý, con
người ta không còn nhạy cảm trước những
sự bất bình thường. Bởi vì cứ nhìn riết
rồi quen con mắt, nên không thấy chướng, cứ
nghe riết rồi quen lỗ tai nên không thấy ồn, cứ
hửi riết rồi quen lỗ mũi nên không thấy hôi.
Đó là một quy luật. Tiếp theo đó là một quá
trình đi xuống dốc của con người, vừa
nhanh vừa gọn, bởi vì nó dễ ợt hà! Ông già lâu lâu ngừng
bươi rác, móc túi lấy bọc ni-long thuốc rồi
chậm rãi vấn hút. Điếu thuốc của ổng
to bằng ngón tay cái, nên mỗi lần ổng nhả khói là
thấy mù mịt, làm như đống rác đang ngún cháy vậy! Trong khi ổng hút thuốc, ổng
không bươi rác. Làm như hút thuốc là qua giai đoạn
ổng nghỉ xả hơi! Ổng xoay người ra nhìn
thiên hạ chạy loạn dưới đường giống
như ổng đang ngồi xem kịch. Một lúc sau ổng
nói một mình: « Thiệt…không giống ai hết!. » Mà thiệt!
Người ta chạy đi đâu mà lúc nào cũng thấy
chạy đầy đường. Người nào cũng
hối hả. Người nào cũng bóp kèn. Kẹt không kẹt
gì cũng thấy bóp kèn! Làm như nếu không bóp kèn thì xe sẽ…không
chạy vậy! Còn luật lệ giao thông thì hầu như
không có. Mạnh ai nấy chạy. Hút tàn điếu thuốc,
ông già lại quay về đống rác, châm chỉ
bươi. Một lúc lại nói: « Mẹ bà nó! Tao
bươi riết rồi cũng ra. Làm gì rồi cũng thấy!.
» Một cô gái nhỏ xách tới
xô rác đổ xuống làm lũ ruồi lúc nhúc bay lên, thấy
ông già ngồi đó, cô hỏi: - Bộ ông không sợ hôi
sao mà ngồi đó vậy? Ông già cười mũi: - Thời bây giờ, ở
đâu mà không hôi không thúi, hả? Nó tràn đồng thì ngồi
ở đâu cũng vậy thôi. Cô gái lại hỏi: - Thấy ông bươi
bươi. Bộ ông mất cái gì hả? Ông già ngừng tay, hỏi lại: - Mất hả? Mất cái
gì? Còn khỉ gì đâu mà mất! - Vậy chớ ông
bươi rác làm gì? Rác bây giờ đâu còn có gì đâu mà
lượm. Ông già cầm gậy trúc gõ
gõ vào đống rác làm lũ ruồi hốt hoảng bay lên
vù vù. Ổng hạ giọng: - Tao bươi rác để
kiếm mấy thằng Việt Cộng mà hồi đó tao
nuôi tao giấu trong nhà. Có vẻ thấy ông già…khùng
quá nên cô gái bỏ đi, vừa đi vừa nói: - Họ là con người
chớ bộ chuột bọ gì đâu mà ông tìm trong đống
rác! Ông già nhìn theo, nói lớn: - Mà tao có nói tụi nó là con
người đâu? Tiếng của ông bị
chìm lấp trong tiếng ồn hỗn tạp của
đường phố, nên chẳng gợi được
sự chú ý của ai hết. Ổng nhìn quanh, thở dài, rồi
tiếp tục bươi… Một thanh niên đang
đi trên vỉa hè bỗng tấp vô đống rác vạch
quần định đứng tiểu, một tay chống
nạnh, trên môi phì phà điếu thuốc. Ông già nói lớn: - Coi chừng! Nó phóng lên nó cắn
sứt à! Gã giật mình, vội vã
buông quần bước đi như chạy. Vừa đi
vừa nhìn lại, nét mặt còn đầy sợ hãi! Ông
già không nhìn theo, cũng không cười. Làm như điều
ông nói là điều có thật chớ không phải đùa.
Cho nên nghe ổng nói tiếp: - Cái lũ khốn nạn
này có thứ gì mà tụi nó không đớp! Ổng nói mà đầu gậy
vẫn không ngừng bươi. Bầy ruồi nhặng vẫn
bay lên đáp xuống, đáp xuống bay lên, lúc nha lúc nhúc… Gần trưa, một
người đàn bà đứng tuổi từ trong hẻm
gần đó bước ra đi lại đống rác,
thưa: - Mời ông Hai về ăn
cơm. Ông già nói ‘ờ’ rồi chống gậy
đứng lên đi. Người đàn bà cúi lấy cái ghế
nhỏ, xách đi theo phía sau ông, im lặng. Cả hai đi
lần vào hẻm. Con hẻm mới vào thấy
rộng thấy thẳng, hai bên có phố lầu hai ba từng
kiến trúc hiện đại, từng nào cũng thấy
có máy lạnh lòi ra coi rất…văn minh! Hai dải phố lầu
này kéo dài vào hẻm độ ba bốn mươi thước.Sau
đó là một khúc quanh thẳng góc, rồi con hẻm chỉ
còn lại không tới hai thước bề ngang, chạy
quanh co rồng rắn vào tuốt bên trong tiếp nối với
những con hẻm nhỏ khác không biết từ đâu tới
mà cũng thấy…rồng rắn quanh co! Ở đây, nhà cửa
lụp xụp hẹp té, khác hẳn với mặt tiền
đồ sộ lộng lẫy. Đó là một thế giới
khác, một thế giới nghèo khó núp sau cái thế giới
phồn vinh bên ngoài. Người ta không thể nghĩ rằng
nó nằm ngay trong lòng thành phố,
cái thành phố mang tên Người từ hơn hai
mươi năm… Ông già và người đàn
bà bước vào một căn nhà nhỏ hẹp của khu
hẻm rồng rắn. Ông già nói: - Tao bươi hoài mà
chưa gặp thằng nào hết. Một người đàn
ông trong nhà nói cho lấy có: - Vậy hả ông Hai? - Tụi nó chui rúc lì lắm.
Mẹ bà nó! Hồi đó mà tao biết như vầy, tụi
nó có chung vô quần trốn, tao cũng cởi quần tao giũ
cho chết cha tụi nó hết! …Người đàn ông trong
nhà là cháu của ông già bươi rác, kêu ổng bằng ông
chú, còn người đàn bà là vợ hắn. Hai vợ chồng
đã trộng tuổi nhưng chưa có con. Họ lảnh
may gia công quần áo cho một công ty may mặc, nên trong nhà
lúc nào cũng nghe tiếng máy may chạy xành xạch suốt
ngày. Họ ngủ trên cái gác lửng nhỏ bằng hai chiếc
chiếu, còn ông già thì có cái ghế bố kê trong góc nhà. Nhà nhỏ
xíu nên chỉ có một bóng đèn điện treo ở giữa. Hai vợ chồng người
cháu đem người ông về nuôi trong nhà từ ngày ổng
ra tù cách đây hơn bảy năm… Theo lời kể lại của
người cháu thì “ông chú” ngày xưa là một nhà doanh
thương - đại doanh thương - Ổng độc
quyền nhập cảng vỏ ruột xe gắn máy, xe
hơi, xe máy cày. Ổng có mấy kho hàng lớn ở Khánh Hội,
một văn phòng ba từng lầu ở Chợ Cũ, một
vi-la to ở đường Phan Thanh Giản và một vi-la
vừa vừa nằm khuất trên một đồi thông ở
Đà Lạt. Vợ và hai con ổng đều ở bên
Pháp để làm một “đầu cầu” bên đó. Còn
bên này ổng có một bà nhỏ lo về giao tế, xã hội
và nhân viên. Lâu lâu, ổng bay qua Âu Châu thăm vợ con và làm
việc với các hãng chánh ở bên đó. Ổng nhiều thế lực
lắm. Người cháu nói:”Hồi đó, tôi đang làm thợ
may cho nhà may X thì bị động viên. Vậy mà ổng kéo
tôi ra cái rẹt! Có điều làm tôi không hiểu là ổng
như vậy mà trong nhà ổng nuôi Việt Cộng không.
Ngay như cái nhà trên Đà Lạt mà ổng dùng cho mấy
ông lớn mượn, từ anh quản gia đến chị
bếp đến mấy người làm vườn đều
là cán bộ Việt cộng ráo. Ổng nuôi họ như vậy
cho đến năm 1973 họ mới lần lượt
rút đi …”. Hồi tháng tư 1975, ổng
không di tản. Còn nói: ”Cách mạng chớ bộ ăn
cướp giết người đâu mà sợ!”. Sau đó
mấy người ổng nuôi có về thăm, ổng cũng
đãi đằng hậu hỉ. Vậy mà khi cách mạng
“đánh tư sản mại bản”, ổng cũng bị
“đánh” tơi bời, tài sản bị tịch thâu hết
còn bị đi tù cải tạo nữa. Vợ lớn của
ổng chết ở bên Pháp, bà vợ nhỏ đi chui rồi
mất tích ở biển Đông. Còn hai đứa con, sau
này có người quen từ Khi ông chú được thả
ra khỏi tù - nghĩa là Nhà Nước xét thấy ổng
đã hoàn toàn được cải tạo - ổng đã
trở thành một người khác: một người mất
trí! Người cháu nói: “Hồi đem ổng về ở
với tụi tôi, tôi cũng ngại. Sợ ổng chê.
Nhưng rồi ổng vẩn ở tự nhiên, không phàn nàn
gì hết, tụi tôi cũng mừng. Rồi lo không biết
chịu đựng ổng nổi không. Nhưng rồi thấy
ổng không có điên loạn như những người
điên khác nên tụi tôi cũng yên tâm. Ổng không nói gì hết,
tối ngày bắc ghế ngồi dưới mái hiên hút thuốc
đọc sách hoặc ngồi cả giờ nhìn đường
hẻm như người ta châm chú coi ti-vi! Vậy mà lâu lâu
ổng cũng nói nhiều câu làm mình ngạc nhiên tưởng
như ổng là người bình thường. Khi mình thử
hỏi tiếp, khơi lại thời cũ thì ổng lại
ngẩn ngơ. Thấy tội nghiệp! Thiệt ra,
người ta chỉ thấy ổng điên là khi nào ổng
đi bươi đống rác, cứ hai ba hôm là ổng
đi bươi…” Và như vậy, “ông Đại
Doanh Thương” đó bây giờ ngồi bươi đống
rác giống như ổng bươi lại dĩ vãng của
ổng, một dĩ vãng mà rác rến vun đầy. Ổng
đâu biết rằng, đối với Nhà Nước
cách mạng, ổng cũng chỉ là một thứ rác rến
mà Nhà Nước đã vứt bỏ trên lề xã hội, không
hơn không kém … TIỂU TỬ
|