đi xe đ̣, đi xe ôm ·
11.12.2005 Năm
đó, tôi về Việt Sau một
tuần ở G̣ Dầu với má tôi ( G̣ Dầu quê tôi thuộc
tỉnh Tây Ninh, nằm cách thành phố 63 km ) thấy c̣n
năm hôm nữa mới tới Tết, tôi bèn sửa soạn
xuống Sài G̣n để đi thăm vài người bạn. Lần
này, tôi muốn đi bằng xe đ̣ ( bây giờ người
ta gọi là " xe khách " - trong bài viết này tôi vẫn
dùng từ " xe đ̣ " cho?dễ hiểu ! ) Một thằng
cháu - hồi trước làm thầy giáo, bây giờ sửa
xe đạp và bán sách vở học tṛ - nói : - Để
cháu lấy Honda chở chú Hai lên bến xe kiếm xe gởi
chú đi. - Khỏi
cần, chú đi một ḿnh được. Nó ph́
cười : - Cái
tướng Việt Kiều của chú lên đứng lớ
ngớ trên đó, tụi nó dám chém nhẹ vài chục ngàn cái
vé đi thành phố thay v́ chỉ có tám ngàn thôi. Tụi nó bây
giờ "mánh" lắm chú ơi ! Vậy là
nó chở tôi lên bến xe đ̣ ( Ở quê tôi, v́ có con sông Vàm
Cỏ Đông chảy ngang, nên dân chúng thường nói "
trên " và " lên " để chỉ những nơi
nào nằm về phía thượng lưu con sông - đối
với khu chợ nằm ở giữa - và " dưới
" hay " xuống " để chỉ những xóm nằm
về phía hạ lưu ). Ở bến
xe, thằng cháu nói : - Chú đứng
đây giữ dùm cháu cái Honda. Để cháu " thả
" một ṿng coi. Trong lúc nó
" thả một ṿng ", tụi bắt mối hai ba
đứa rà rà lại : - Đi
thành phố hả chú ? Chạy liền giờ nè ! - Thằng
xạo đó chú ! Xe nó chưa tới " tài ". Xe cháu
ḱa, xe đầu vàng đang rồ máy đó chú. Đi chú !
Cháu xếp chỗ tốt đằng trước cho chú, nè
! Vừa
nói, thằng nhỏ vừa nắm cái ba-lô của tôi kéo
đi trong lúc thằng kia cũng lôi về phía nó. Tôi rị
lại la lên : - Tao không
có đi xe đ̣ ! Tao đợi thằng cháu. Bộ tụi
bây không thấy xe Honda đây sao ? Một thằng
khác, có vẻ anh chị, " xẹt " vô can thiệp : - Buông ra !
Tụi bây làm ǵ vậy ? " Quậy " hả ? Trong lúc
hai tên kia bỏ đi, nó hạ giọng thân mật : - Chú Hai
đi thành phố hả chú Hai ? Tôi lắc
đầu, lại chỉ cái Honda, nói : - Tao đợi
thằng cháu chở đi công chuyện. Thằng
nhỏ bỏ đi. Tôi nh́n theo nó mà nghe ngượng vô cùng.
Mấy thằng nhỏ bắt mối cỡ tuổi
hai thằng cháu nội tôi thôi, vậy mà tôi sợ ǵ lại
phải nói trớ là không đi thành phố ? Có lẽ tại
v́ mấy chục năm nay ở xứ người, tôi
đă sống quen với cái xă hội có tổ chức, có
trật tự, nên tôi không biết cách ứng xử phù hợp
với môi trường chụp giựt mánh mung này. Cho nên phản
ứng của tôi là né ! Không biết phải làm sao, thôi th́
né tránh đi cho nó xong chuyện ! Tự nhiên, tôi thở dài. Thằng
cháu tôi dẫn lại một người đàn ông c̣n trẻ
gầy nhom, giới thiệu : - Thằng
Đực nè chú Hai. Nó lái xe cho cậu Năm Bộn. Nó là chồng
con Hường, con của chị Ba Đầy ở xóm nhà
máy đó chú nhớ hôn ?!! Tôi mỉm
cười gật gật đầu " ờ " cho lấy
có. Thằng cháu nói tiếp : - C̣n
đây là chú Hai con bà Tám, mầy kêu ổng bằng ông lận. Thằng
Đực chấp tay xá : - Dạ,
lâu nay con có nghe nói ông Hai ở bên Tây, bây giờ mới gặp.
Về chơi hả ông Hai ? Rồi
không đợi tôi trả lời, nó vói tay xách cái ba lô : - Ông Hai
đi theo con. Xe con đằng nầy nè. Thằng
cháu tôi dặn vói : - Xuống
dưới nhớ kiếm xe ôm cho ổng, nghe mậy ! -
Được rồi ! Cậu ba yên chí ! Thằng
Đực dẫn tôi lại xe của nó, giới thiệu
tôi cho hai thằng cỡ mười tám đôi mươi
đang đứng hút thuốc ở đầu xe - Đây
là ông Hai, con bà cố ở đường đất đỏ,
đó ! C̣n đây là hai thằng em vợ con, tụi nó vừa
là phụ xế vừa là lơ nữa. Rồi nó
đỡ tôi lên đưa lại ngồi phía tay trái cách chỗ
tài xế hai hàng băng. Trên xe đă có nhiều người
ngồi, chắc họ quen nhau nên nghe nói chuyện rân
như họp chợ ! Chiếc
xe đ̣ là xe loại đầu bằng, có hai cửa lùa cho
hành khách lên xuống. Chỗ ngồi hẹp té, tôi đo vừa
đúng hai gang tay. Trên kiếng chắn gió trước mặt
tài xế, về phía phải, có viết mấy hàng chữ
bằng sơn đủ màu. V́ tôi ngồi trong xe nên phải
đọc ngược, nhưng vẫn đọc
được : TP Hồ
Chí Minh / G̣ Dầu Vidéo /
Karaoké Chính giữa
xe, ngang ngang với đầu anh tài xế, có một cái lồng
sắt hàn dính lên trần, trong đó có cái télé. Tôi tự hỏi
:" Vidéo th́ c̣n hiểu được, chớ Karaoké th́
hành khách hát hí ra làm sao ?" Thật là mới mẻ quá !
Dưới chân tấm kiếng chắn gió, cũng ngay chính
giữa, có gắn một kệ nhỏ, trên đó có một
tượng Phật Bà, một b́nh bông, một b́nh cắm
nhang và ba chung nước. Tất cả mấy món vừa kể
đều được gắn xuống mặt kệ bằng
băng keo chằng chịt ! Cho nó đừng nhúc nhích hay lật
đổ khi xe chạy hay khi xe thắng gắp. Nh́n tượng
Phật Bà chằng chịt băng keo, tôi nghĩ chắc
Ngài cũng phải mỉm cười mà từ bi hỉ xả.? Thằng
Đực lên ngồi, đề cho máy chạy, rồi cứ
rồ máy từng chập giống như làm cho nóng máy. Hai
thằng lơ đứng dưới đất la ó : - Lên
đi bà con ! Chạy à ! Chạy à ! Tài xế
sang số cho xe nhúc nhích nhúc nhích, trong lúc hành khách cứ lần
lượt trèo lên xe tỉnh bơ không thấy có chút ǵ hối
hả. Không thấy ai bán vé, thiên hạ cứ lên xe thấy
ghế trống là ngồi. Hàng hoá mang theo lỉnh kỉnh
để đầy hành lang chính giữa. Những người
lên sau phải bước choàng ngang để đi ! Một bé
gái cỡ mười hai mười ba tuổi, lên xe với
hai bao ni-long lớn đựng đầy dép, loại dép
cao su Nhựt Bổn. Nó ngồi vào ghế trống cạnh
tôi. Vừa đặt đít xuống nó vừa trao cho tôi một
bao dép, nói : - Ông ngoại
giữ dùm con. Nó làm một
cách tự nhiên, chẳng thấy một chút ngượng
nghịu ǵ hết. C̣n tôi th́ thật ngỡ ngàng bối rối
không biết phải làm sao ? Vậy mà tôi cũng ôm bao dép vào
ḷng, ôm một cách máy móc ! Tôi biết nó " đi " hàng
lậu ( Xưa nay, G̣ Dầu được biết tiếng
nhờ có chợ trời hàng lậu ở biên giới Cao
Miên ) nhưng tôi không thể tưởng tượng
được một bé gái mới mười hai mười
ba tuổi mà đă đi buôn lậu và c̣n bắt người
khác giữ hàng lậu giùm ḿnh một cách tỉnh bơ coi
như chuyện b́nh thường ! Xă hội bây giờ thật
quá nhiều thay đổi, mà tôi th́ quê trân, giống như
" một thằng mán ra chợ " ! Thằng
Đực rồ máy cho xe chạy tới trong lúc hai thằng
lơ phóng lên xe - mỗi thằng một cửa - vừa
phóng vừa la " Bà con ơi ! Chạy à ! Chạy à !".
Xe chạy được mươi thước, ngừng
lại, máy rồ từng chập một lúc rồi xe lui về
vị trí cũ ! Hai thằng lơ nhảy xuống đất,
miệng vẫn bô bô : " Lên đi bà con. Chạy liền
giờ nè !". Hành khách vẫn lai rai từ tốn leo lên
xe? Mươi
phút sau th́ xe lại chạy. Lần này, nó ra khỏi bến
xe, chạy rề rề. Đến ngả ba ( Chỗ này
có đường xuống chợ, có đường vô xóm
Mới, nhưng vẫn được gọi là "ngả
ba" !) nó rước một vài người khách rồi
chạy thẳng về hướng thành phố. Tưởng
chạy luôn, té ra xuống khỏi Trâm Vàng - cách ngả ba lối
ba cây số - nó quay đầu lại chạy về bến
đậu. Lại nhúc nha nhúc nhích một lúc lâu đến
khi có tiếng tu hít thổi ( Chắc là hiệu lịnh của
cán bộ điều hành bến xe ) xe lại rồ máy chạy.
Lần này, đúng là nó chạy thiệt bởi v́ nó không có
rề rề như hồi năy ! Tôi thở cái kh́.? Xe không có
bán vé, nhưng có một chị đi thâu tiền. Cái hay của
chị này là chị ta nhớ người nào đă thâu rồi
người nào chưa. Cho nên trong suốt " hành tŕnh
" trèo qua trèo lại trên những kiện hàng nằm ngổn
ngang dọc hành lang để thâu tiền, không thấy ai
phàn nàn phản đối ǵ hết. Xe đang
chạy, bỗng thấy thằng lơ cửa trước
đứng thẳng lên mở dây nịt, kéo phẹt-mơ-tuya...
cởi quần ! Hành khách tỉnh bơ. Có lẽ trên xe chỉ
có một ḿnh tôi là ngạc nhiên trố mắt nh́n. Một
cô gái ngồi gần đó đưa cho nó mấy cây thuốc
lá " 555 " và một nạm ṿng thun, nó cầm lấy,
xỏ ṿng thun vào hai chân, cách khoảng nhau độ hơn
một tấc, rồi nhét mấy cây thuốc vào đó, dài từ
háng xuống mắc cá và ôm tṛn chân từ mặt trong ra mặt
ngoài. Trông nó giống Robocop của phim Mỹ ! Th́ ra thằng
lơ giấu hàng lậu dùm cô gái. Nó vừa mặc quần
xong là đến lượt thằng lơ cửa sau.
Nhưng thằng này quá gầy nên nó không cần cởi quần.
Nó kéo ống quần đ́-rét lên tới bẹn rồi làm y
như thằng trước. Thằng này th́ " cao cấp
" hơn, v́ nó c̣n " chêm " ṿng theo thân ḿnh tới
năm cây thuốc lận ! Xong nó khệnh khạng đi về
hướng cửa sau. Tôi nh́n theo, phục quá ! Xe vừa
chạy vừa bóp kèn, đường trống vẫn bóp
kèn. Làm như đă thành cái tật ! ( Ở Việt Nam bây giờ,
chạy xe hơi, xe gắn máy trên đường - Nhà
Nước gọi là " tham gia lưu thông ", nghe thật
là văn vẻ - ai ai cũng bóp kèn, chạy ngoài đồng
hay chạy trong thành phố ǵ cũng vậy hết. Lạ
lắm ! ) C̣n hai thằng lơ th́ hể thấy có người
chạy lạng quạng phía trước th́ ḷn người
ra ngoài, vừa la to " Vô ! Vô !" vừa vỗ vào thùng
xe đùng đùng. Làm như kèn xe không đủ cho người
ta nghe vậy ! Thấy ai đứng lớ ngớ đàng
xa bên lề đường như có vẻ đón xe th́
lơ hét to cho tài xế " Bà già đó ! Bà già đó !"
hay " Con mẹ cầm nón đó ! Con mẹ cầm nón
đó !". Nếu là hành khách đưa tay ngoắc th́ xe
chạy chậm lại, rề sát vào. Thằng lơ phía
trước mở cửa rồi một tay nắm cây cột
sắt nằm cạnh cửa lùa, lấy thế nghiêng nguời
xuống hốt người khách đẩy vào trong xe trong
lúc xe vẫn tiếp tục lăn bánh chớ không ngừng
lại ( Sau này tôi mới biết rằng xe đ̣ không
được phép rước khách ngoài những nơi
đă được ấn định bởi chánh quyền.
V́ vậy xe không được ngừng dọc đường
ngoại trừ khi xe ăn-banh !) Thằng
Đực vừa lái xe, vừa bóp kèn, vừa lách tránh những
xe khác - đủ loại : Honda, xe đạp, xe thùng, xe ba
gác, xe ḅ, xe ngựa... - vừa?liếc dài theo lề
đường để " bắt " khách. Xe đang
chạy ngon lành ( 50 km/giờ, tốc độ tối
đa ấn định bởi Nhà Nước ) bỗng nó
" nhả ga " chạy bớt lại và la lên :"
Giao thông nghen ! Giao thông nghen ! Lấy tay lấy đầu vô
bà con !". Hai thằng lơ cũng la theo :" Đừng
ló đầu ra nghe bà con ! Giao thông đó !". Xa xa về
phía trái, thấy có hai ông công an giao thông ngồi chàng hảng
trên xe mô-tô dưới tàn cây bên lề, hút thuốc. Khi xe chạy
ngang qua, mấy ổng chỉ nh́n theo cười cười,
chắc hài ḷng với sự biết " chấp hành nghiêm
chỉnh luật lệ giao thông " của tài xế Đực
! Đường
xuống thành phố, ngày xưa, hai bên là ruộng lúa ruộng
mía và giồng rau cải. Bây giờ nhà cửa cất dài
dài, đồng ruộng c̣n rất ít. Quán ăn, quán nhậu
th́ quá nhiều. Phần lớn mang bảng hiệu rất
thơ mộng như : " Hẹn ḥ ", " Vườn
Thúy ", " Quán Trăng " Làm như bây giờ người
ta thèm được?" phiêu phiêu " để quên
đi một phần nào cuộc sống xơ cứng của
hiện tại ! Bến xe
Trảng Bàng nằm trước sân banh. Xe đ̣ vừa vào
bến th́ một bầy trẻ con bán dạo ùa lên xe
như ruồi, rao hàng ó trời ! Trong xe bỗng ồn ào
như cái chợ. Nhiều đứa nhỏ mang hàng đầy
hai vai. Hàng đựng trong những túi ni-long nhỏ bằng
nắm tay, miệng cột túm lại bằng ṿng thun. Mỗi
loại được xỏ chung với nhau thành một
đùm. Tụi nhỏ đeo nhiều đùm như vậy
lên hai vai, nhiều đến nỗi không c̣n thấy cái cổ
! Chỉ c̣n thấy cái đầu nhỏ ḷi ra trên đống
túi ni-long tṛn tṛn.? Tụi nhỏ
bán loại này rao hàng có ca có kệ. Rồi v́ muốn cho
" có ca có kệ " nên nhiều tiếng để sai dấu,
tôi nghe mà không hiểu hàng ǵ và hàng ǵ ! Phải nghe vài lần
mới?" nắm bắt " được : " Sâm lạnh.
Thuốc lá. Huynh gum. Trứng cúc. Bánh tráng muối. Nem chay. Đây?"
Nếu có người mua, đứa nhỏ cầm túi
ni-long giựt mạnh cho đứt sợi thun rồi trao
cho khách, nhanh gọn lắm ! Ngoài ra, có những đứa
bán " chuyên ngành " hơn, bán một thứ một,
như chỉ bán giấy số hay thơm gọt sẵn,
hay bánh tráng bánh phồng, hay thuốc lá..v.v... đủ thứ.
Đứng đầy xe như vậy mà khi xe rồ máy ĺa
bến th́ tụi nó đứa trước đứa sau
phóng xuống như tṛ đu bay ! Thấy chết như
không ! Xe chạy
chậm chậm, rước vài người ở khúc cua Trảng
Bàng. Đến Cầu Ông Chừa - cách Trảng Bàng độ
năm ba cây số - xe quay đầu chạy về bến
trước sân banh ! Rồi cứ nhúc nha nhúc nhích để
lấy thêm hành khách. Mấy đứa nhỏ lại ùa lên
rao hàng. Độ hai mươi phút sau, xe lại lăn
bánh. Lần này chạy thiệt. Trên
đường lúc nào cũng có người. Xe đạp,
xe Honda ( Bây giờ, " Honda " là tiếng gọi chung
cho xe hai bánh có gắn máy ) chạy loạn. Hai bên đường,
thỉnh thoảng có bảng đề " Bia tươi
" đặt trên lề trước quán nhậu. Tôi
đă nghe nói " bia hơi ", " bia ôm ", nhưng
loại " bia tươi " này là lần đầu ! Khều
thằng lơ, tôi hỏi : - Bia
tươi là ǵ vậy cháu ? Nó bật
cười : - Là bia làm
tại chỗ, làm ngày nào là nhậu ngày nấy. Để
vài ba bữa mà đớp vô là đi luôn à ông Hai ! Tôi gật
gật đầu nhưng trong ḷng sao nghe buồn chi lạ
: bây giờ, đến " cái nhậu " cũng?"
không giống ai " hết ! Bỗng
thằng Đực vừa bớt ga rà thắng vừa la
lên : - Kinh tế
! Kinh tế ! Bà con.? Trong xe,
hành khách nhốn nháo. Kẻ th́ đút giấu hàng dưới
băng mặc dù ở đó đă đầy đồ,
người th́ chèn nhét hàng trong hốc trong kẹt, dưới
đít mấy kiệng hàng rau cải gà vịt. Mấy bà mấy
cô th́ nhét trong áo trong quần chẳng thấy có chút ǵ xấu
hổ hết ! Tôi nh́n con
bé cạnh tôi, nó cười trấn an : - Ông ngoại
đừng lo. Mỗi người có quyền đi một
bao dép. Con đi hoài hà ! Tôi " ờ
" rồi hỏi một cách máy móc : - Bộ
con không có đi học hả ? Nó cười
rất tự nhiên : - Đi học
rồi lấy ǵ ăn, ông ngoại ? Tôi xúc
động, không dám nh́n gương mặt dễ
thương đó nữa, tôi nh́n vội ra ngoài. Xe đă
đậu lại. Bên kia đường, có một xe hàng nằm
sau một xe Jeep. Hai ông công an kinh tế mặc sắc phục
( họ kiểm soát hàng lậu ) đang " làm việc
" dưới tàn cây vệ đường với mấy
người mà tôi đoán là lơ và tài xế của xe hàng.
Thằng Đực cầm một xấp giấy tờ
xum xoe chạy qua đó, chen vào chỉ chơ nói năng. Một
lúc sau, thấy nó khúm núm cúi chào mấy cái rồi vui vẻ
chạy trở về trèo lên xe sang số chạy thẳng
! Xe chạy
không bao nhiêu xa, hành khách chộn rộn móc kéo hàng giấu hồi
năy cho vào bao vào bị. Hai thằng lơ cũng cởi quần
lấy cây thuốc ṿng thun trả lại cô gái, vừa làm vừa
tṛ chuyện nói cười. Con nhỏ ngồi cạnh tôi
kéo cái bao dép tôi đang ôm về phía nó, chẳng nghe một lời
cám ơn. Mọi người đều hành động một
cách tự nhiên, b́nh thường. Tôi bỗng thấy tôi
không giống ai hết. Tôi là người " bất b́nh
thường ", ngay trong ḷng quê hương mà sao thấy
thật là lạc lơng ! Xe ngừng
ở Suối Sâu, hai thằng lơ - đứa trên mui,
đứa dưới đất - xuống hàng : bao, bị,
giỏ tre, cần xé lổn ngổn ( Những món này chắc
của bạn hàng quen gởi và đă chất lên đó
trước khi xe vào bến G̣ Dầu ) Vừa làm, thằng
lơ trên mui vừa nói lớn cho mấy người
đang bu lại nhận hàng :" Hai cái cần xé nầy của
d́ Ba. Cái giỏ bội này cũng của bả nữa. Mấy
thứ tôi liệng xuống đây của cô Bảy nghen. Rồi
! Xong ! Bây giờ là đồ của chú tư Xáng ". Cô gái
" đi " thuốc 555 lấy hàng nằm dọc hành
lang trao qua cửa sổ cho một bà sồn sồn đứng
phía dưới, vừa làm vừa nói chuyện huyên thiên. Bà
đó hỏi : - Mầy
có ghé thăm con Hoa hông ? Nó đẻ chưa ? - Chưa.
Má lên trển mà coi. Cái bụng của chỉ bây giờ
chang bang như cái mả vậy ! Nói rồi,
cô ta cười hắc hắc. Chắc cũng là chuyện
b́nh thường thôi. Xe chạy
tiếp. Bon bon 50 km/ giờ. Đến Củ Chi ngừng lại
để xuống hàng lần nữa. Con nhỏ ngồi cạnh
tôi xuống ở đây. Nó đứng lên, xách hai bao dép
đi, không nói một lời, cũng không nh́n lại. Nó làm
tự nhiên như tôi không có mặt trên xe ! Sau khi xuống
hàng, xe chạy thẳng về thành phố, không ngừng ở
trạm nào nữa hết. Tôi đoán :" Trên mui chắc
không c̣n hàng ". Bến xe
Tây Ninh nằm ở Bà Quẹo. Bến này rộng lắm,
vây quanh bởi một tường rào. Khi xe đ̣ quẹo
vào, thấy người ta chạy theo lố nhố. Chừng
xe đậu rồi, nghe họ mời mọc tía lia mới
biết họ là những người lái xe ôm, xe ba gác
đang tranh nhau kiếm mối chở đi. Thằng Đực
nói : - Ông Hai ngồi
đây, đừng đi đâu hết. Để con kiếm
mấy thằng xe ôm quen cho ông Hai. Tôi nh́n
đồng hồ thấy 10 giờ 20. Hồi ở G̣ Dầu,
tôi lên ngồi trên xe lúc 8 giờ sáng. Tính ra, tôi đi 63 km mất
hết hai giờ hai mươi phút ! Một
lúc sau nó dẫn đến một người đàn ông cỡ
tuổi nó, vừa vỗ vai người đó vừa nói : - Thằng
này tên Chín, ở cùng đơn vị với con hồi
trước. Nó đàng hoàng lắm, ông Hai. Mà ông Hai về
đâu vậy ? - Ông về
nhà thằng cháu ở khu Đại học Phú Thọ. Thằng
Đực lại vỗ vai bạn : - Tao giao
ông Hai cho mày đó. Tính tiền cho có tư cách nghe mậy. - Yên chí? Vừa
nói thằng Chín vừa cầm ba lô của tôi : - Ông Hai
đi theo con. - Ủa ?
Xe của cháu đâu ? - Dạ
để ngoài kia, chớ đâu được phép đem
vô đây, ông Hai. Cấm mà ! Vậy là
mấy phút sau, tôi " ôm " về nhà thằng cháu. Đó
là lần đầu tiên tôi đi xe ôm. *
* * Ở thành phố,
người ta thường đi xe ôm, nếu chỉ
đi có một ḿnh. Xe ôm rẻ hơn xe taxi nhiều và nhanh
hơn nhờ nó ḷn lách dễ. Biết như vậy nên sáng
hôm sau tôi ra đường đón xe ôm để đi
thăm bạn bè.? Nếu xích lô và taxi dễ
" nhận diện " nhờ h́nh dáng và chữ "
taxi " bên hông, th́ xe ôm rất khó biết. Bởi v́ trên
đường lúc nào cũng đầy người chạy
Honda, chạy xuôi chạy ngược, không có dấu hiệu
đặc biệt ǵ hết th́ biết ai " ôm " hay
ai không " ôm " ? Nếu xe ôm được sơn một
màu ấn định, hay người lái xe có gắn một
cái ǵ trên ngực trên lưng, hay ít ra cũng đội nón kết
có in hai chữ " xe ôm " th́ dễ cho ḿnh nh́n ra, để
ngoắc cho đúng. Đằng này, ai cũng như ai. Ngoắc đại mấy
lần thấy " trật ch́a ", tôi bèn đổi
" chiến thuật ". Tôi bước ra đứng
trên mép vỉa hè, mặt làm ra vẻ dáo dác nh́n xuôi nh́n
ngược như đang t́m xe ôm trong luồng người
chạy Honda. Thấy một người vừa chạy vừa
nh́n dài dài theo phố, tôi mừng rỡ vẫy tay ra dấu.
Anh ta chạy luôn. Vậy là anh ta đang t́m cái ǵ khác chớ
không phải t́m khách hàng. Tôi lại làm bộ dáo dác cho
người khác để ư. Lần này có một ông tấp
vô, mỉm cười hỏi : - Đi không ông Hai ? Tôi gật đầu,
nói địa chỉ, trả giá - căn cứ trên giá
đi hôm qua - rồi ôm đi ( Gọi là " ôm " chớ
hành khách không có ôm người lái. Nhiều người không
biết, cứ nghĩ rằng trèo lên xe là phải ôm ! Cho
nên, khi trở về Paris thuật lại vụ đi xe ôm,
vợ tôi hỏi :" Có đàn bà lái xe ôm hông ?" ) Trên đường, xe
chạy như loạn. Hai luồng ngược chiều
nhau lấn ép ḷn lách, bóp kèn như điên ! Thấy tai nạn
có thể xảy ra bất cứ lúc nào ! May quá, ông lái xe của
tôi - khá trôïng tuổi - chạy từ tốn. Ổng cứ
men theo lề mà chạy và đặc biệt là không nghe ổng
bóp một tiếng kèn ! Ngạc nhiên, tôi hỏi : - Sao ông không bóp kèn ? - Bóp cho ai nghe ? Ai cũng
bóp kèn hết, rền trời. Ḿnh có bóp cũng vô ích ! Ngừng một chút rồi
tiếp : - Cứ làm thinh như vậy
mà người ta để ư. Người ta nghe ḿnh làm thinh
! Rồi ông ta cười
ha hả. Tôi cũng bật cười theo. Khoái quá, tôi vỗ
vai ổng : - Hay ! Hay ! Rồi không kềm
được, tôi hỏi thẳng : - Hồi trước
ông làm ǵ ? Ngầng ngừ một
lúc, ổng mới nói : - Dạ, làm giáo viên. - Dạy trường
nào vậy ? - Dạ, trường
trung học X. - Dạy trung học sao
gọi là giáo viên được ? Phải gọi là giáo
sư chớ. - Xin lỗi ông. Hồi
năy nh́n ông tôi đă đoán ra ông là Việt Kiều. Bây giờ,
ông hỏi như vậy đúng là ông không phải người
ở trong nước. Bây giờ, đi dạy học cao
thấp ǵ cũng gọi là giáo viên ráo. Muốn được
gọi " giáo sư " phải được " Hội
Đồng Chức Danh Giáo Sư Nhà Nước " xét duyệt
hồ sơ. Khi họ công nhận, họ cấp cho ḿnh chức
danh giáo sư. Chừng đó, ḿnh mới được gọi
là giáo sư. Ông hiểu không ? Tôi nhớ lại tôi có
một người bạn hồi đó cũng dạy
trường trung học X. Tôi nói : - Tôi có một người
quen cũng dạy ở trường X nữa. Ông tên Nguyễn
Văn Y. Giọng ông xe ôm có vẻ
như reo lên : - Anh Y dạy lư hoá. Ảnh
mộc mạc dễ thương lắm. Lúc nào cũng thắt
cà vạt đen ! Ông xe ôm nói đúng.
Như vậy ổng là giáo sư thiệt, không phải ổng
ba xạo. Tôi bỗng nghe một xúc động dâng tràn lên
ngực. Tôi đặt một tay lên vai ông ta, muốn nói ǵ
đó thật nhiều. Nhưng sao tôi không t́m ra được
lời, tiếng nói bị nghẹn ngang trong cổ. Tôi chỉ
biết bóp nhẹ vai của ổng, cái vai bây giờ tôi mới
thấy là gầy. Chắc ổng hiểu cử chỉ của
tôi nên làm thinh. Tôi bóp vai ổng mà tưởng chừng
như tôi đang bóp vai một người bạn cố
tri, tưởng chừng như tôi đang mân mê một cái
ǵ trân quí của thời cũ. Tôi như thấy lại
được cái thời đă mất đó với những
giá trị tinh thần của nó, cái thời mà nhà giáo dù nghèo
cũng chưa đến nỗi phải chạy xe ôm
như bây giờ. Ông xe ôm im lặng lái xe.
Tôi im lặng nh́n cảnh tượng xô bồ hỗn tạp
trên ḷng đường phố. Bàn tay tôi vẫn đặt
trên vai ông ta như để giữ thăng bằng. Sự
thật, tôi muốn giữ nguyên như vậy để ổng
cảm nhận rằng giữa ổng và tôi không có một
sự cách biệt nào hết. Không có người lái xe ôm,
không có khách đi xe ôm. Mà chỉ có hai thằng bạn... Bỗng ở phía
ngược chiều, một người đàn ông lái Honda
nh́n về phía bên này gọi to :" Thầy ! Thầy
!". Tôi thấy anh ta chật vật ḷn lách quay đầu
xe lại, chạy theo chúng tôi. Chừng đến ngang nhau,
anh ta hớn hở : - Thầy mạnh hả
thầy ? Giọng ông xe ôm cũng
vui vẻ : - Ờ ! Mạnh ! Cám
ơn ! Em đi đâu vậy ? - Dạ ! Em chạy
áp-phe. Thấy thầy em nh́n ra được liền hà ! Tụi
thằng A thằng C nói có gặp thầy nên em thường
để ư kiếm, bây giờ mới gặp. Mừng quá,
thầy ! - Ờ ! Cám ơn ! Hai
mươi mấy năm mà tụi em c̣n nhớ tới thầy
là thầy vui rồi. - Làm sao quên được,
thầy ? Hồi đó, thầy là thần tượng của
tụi em mà ! Ông xe ôm làm thinh. Chắc
cả một dĩ văng đang được quay nhanh lại
trong đầu. Tôi bóp nhẹ vai ông ta, chia xẻ. Hai thầy tṛ vừa
lái xe vừa nói chuyện với nhau một lúc rồi
người đó xin phép " đi làm ăn ". Chúng tôi
im lặng, tiếp tục đoạn đường c̣n lại.
Sự im lặng nào sao cũng nói thật nhiều... Đến nhà anh bạn
tôi, tôi trả tiền cuốc xe ôm mà không dám cho thêm như
tôi đă làm hôm qua với thằng Chín. Tôi muốn ông ta thấy
rằng tôi vẫn kính trọng ông ta, vẫn xem ông ta là một
giáo sư. Ông ta nh́n tôi mỉm cười. Chúng tôi bắt
tay nhau, cái bắt tay đó ngầm nói lên rằng, dù cuộc
đổi đời có vĩ đại đến
đâu, ḿnh vẫn giữ được cái t́nh người
trân quí của thời cũ. Lần đi xe ôm đó
tôi nhớ hoài đến bây giờ. Viết lại mà vẫn
c̣n nghe xúc động. Tiểu Tử
. |