Chuyện
di tản 1975
·
26.07.2008 Tôi không có đi di tản hồi
những ngày cuối tháng tư 1975 nên không biết cảnh
di tản ở Sài gòn ra làm sao. Mãi đến sau nầy, khi
đã định cư ở Pháp, nhờ xem truyền hình mới
biết ! Sau đây là vài cảnh đã làm tôi xúc động,
xin kể lại để cùng chia xẻ… Chuyện 1 Ở bến tàu, thiên hạ bồng bế
nhau, tay xách nách mang, kêu réo nhau ầm ĩ,
hớt hơ hớt hải chạy về phía chiếc cầu
thang dẫn lên bong một chiếc tàu cao nghều nghệu.
Cầu thang đầy người, xô đẩy chen lấn nhau, kêu gọi nhau, gây gổ nhau… ồn
ào. Trên bong tàu cũng đầy người lố nhố,
giành nhau chồm lên be tàu để gọi người nhà
còn kẹt dưới bến, miệng la tay quơ ra dấu
chỉ trỏ… cũng ồn ào như dòng người trên
cầu thang ! Giữa cầu thang, một bà
già.
Máy quay phim zoom ngay bà nên nhìn thấy rõ :
bà mặc quần đen áo túi trắng đầu cột
khăn rằn, không mang bao bị gì hết, bà đang bò nặng
nhọc lên từng nấc thang. Bà không dáo dác nhìn trước
ngó sau hay có cử chi tìm kiếm ai, có nghĩa là bà già đó
đi một mình. Phía sau bà thiên hạ dồn lên, bị cản
trở nên la ó ! Thấy
vậy, một thanh niên tự động lòn lưng dưới
người bà già cõng bà lên, xóc vài cái cho thăng bằng rồi
trèo tiếp. Chuyện chỉ có
vậy, nhưng sao hình ảnh đó cứ đeo theo tôi từ
bao nhiêu năm, để tôi cứ phải thắc mắc : bà già đó sợ gì mà phải
đi di tản ? con cháu bà đâu
mà để bà đi một mình ? rồi
cuộc đời của bà trong chuỗi ngày còn lại
trên xứ định cư ra sao ? còn
cậu thanh niên đã làm môt cử chỉ đẹp –
quá đẹp – bây giờ ở đâu ?... Tôi muốn gởi
đến người đó lời cám ơn chân thành của
tôi, bởi vì anh ta đã cho tôi thấy cái tình người
trên quê hương tôi nó vẫn là như vậy đó, cho dù
ở trong một hoàn cảnh xô bồ hỗn loạn
như những ngày cuối cùng của tháng tư 1975… Chuyện 2 Cũng trên chiếc cầu thang dẫn lên tàu,
một người đàn ông tay ôm bao
đồ to trước ngực, cõng một bà già tóc bạc
phếu lất phất bay theo từng cơn gió sông. Bà già ốm
nhom, mặc quần đen áo bà ba màu cốt trầu, tay trái ôm cổ người đàn ông, tay mặt
cầm cái nón lá. Bà nép má trái lên vai người
đàn ông, mặt quay ra ngoài về phía máy quay phim. Nhờ
máy zoom vào bà nên nhìn rõ nét mặt rất bình thản của
bà, trái ngược hẳn với sự thất thanh sợ
hãi ở chung quanh ! Lên gần đến bong tàu, bỗng bà già vuột
tay làm rơi cái nón lá. Bà chồm người
ra, hốt hoảng nhìn theo cái nón đang
lộn qua chao lại trước khi mất hút về phía
dưới. Rồi bà bật khóc thảm thiết… Bà già đó chắc
đã quyết định bỏ hết để ra
đi, yên chí ra đi, vì bà mang theo một vật mà bà xem là
quí giá nhứt, bởi nó quá gần gũi với cuộc
đời của bà : cái nón lá !
Đến khi mất nó, có lẽ bà mới cảm nhận
được rằng bà thật sự mất tất cả.
Cái nón lá đã chứa đựng cả bầu trời quê
hương của bà, hỏi sao bà không xót xa đau khổ ? Nghĩ như vậy
nên tôi thấy thương bà già đó vô cùng. Tôi hy vọng,
về sau trên xứ sở tạm dung, bà mua được
một cái nón lá để mỗi lần đội lên bà sống
lại với vài ba kỷ niệm nào đó, ở một
góc trời nào đó của quê hương… Chuyện 3 Cũng trên bến tàu nầy. Trong luồng
người đi như chạy, một người
đàn bà còn trẻ mang hai cái xắc trên vai, tay
bồng một đứa nhỏ. Chắc
đuối sức nên cô ta quị xuống. Thiên hạ
quay đầu nhìn nhưng vẫn hối hả đi qua,
còn tránh xa cô ta như tránh một chướng ngại vật nguy
hiểm ! Trong sự ồn
ào hỗn tạp đó, bỗng nghe tiếng được
tiếng mất của người đàn bà vừa khóc la
vừa làm cử chỉ cầu cứu. Đứa nhỏ
trong tay cô ta ốm nhom, đầu chờ
vờ mắt sâu hõm, đang lả người về
một bên, tay chân xụi lơ. Người mẹ - chắc
là người mẹ, bởi vì chỉ có người mẹ
mới ôm đứa con quặt quẹo xấu xí như vậy
để cùng đi di tản, và chỉ có người mẹ
mới bất chấp cái nhìn bàng
quan của thiên hạ mà khóc than thống thiết như vậy
- người mẹ đó quýnh quáng ngước nhìn lên luồng
người, tiếp tục van lạy cầu khẩn. Bỗng, có hai thanh niên mang ba lô
đi tới, nhìn thấy. Họ dừng lại,
khom xuống hỏi. Rồi họ ngồi thụp xuống,
một anh rờ đầu rờ tay vạch
mắt đứa nhỏ, họ nói gì với nhau rồi
nói gì với người đàn bà. Thấy cô ta trao đứa
bé cho một anh thanh niên. Anh nầy bồng đứa nhỏ
úp vào ngực mình rồi vén áo đưa lưng đứa
nhỏ cho anh kia xem. Thằng nhỏ ốm
đến nỗi cái xương sống lồi lên một
đường dài… Anh thứ hai đã lấy trong
túi ra chai dầu từ lúc nào, bắt đầu thoa dầu
rồi cạo gió bằng miếng thẻ bài của quân
đội. Thiên hạ vẫn rần rần
hối hả đi qua. Hai thanh niên nhìn về
hướng cái cầu thang, có vẻ hốt hoảng.
Họ quay qua người đàn bà, nói gì đó rồi đứng
lên, bồng đứa nhỏ, vừa chạy về phía cầu
thang vừa cạo gió ! Người
mẹ cố sức đứng lên, xiêu xiêu muốn quị
xuống, vừa khóc vừa đưa tay
vẫy về hướng đứa con. Một anh lính Mỹ
chợt đi qua, dừng lại nhìn, rồi như hiểu
ra, vội vã chạy lại đỡ người mẹ,
bồng xóc lên đi nhanh nhanh theo hai chàng
thanh niên, cây súng anh mang chéo trên lưng lắc la lắc
lư theo từng nhịp bước…. Viết lại chuyện
nầy, mặc dù đã hơn ba mươi năm, nhưng
tôi vẫn cầu nguyện cho mẹ con thằng nhỏ
được tai qua nạn khỏi, cầu nguyện cho
hai anh thanh niên có một cuộc sống an vui tương xứng
với nghĩa cử cao đẹp mà hai anh đã làm. Và dĩ
nhiên, bây giờ, tôi nhìn mấy anh lính Mỹ với cái nhìn
có thiện cảm ! Chuyện 4 Cũng trên bến tàu. Cầu
thang đã được kéo lên. Trên tàu
đầy người, ồn ào. Dưới
bến vẫn còn đầy người và cũng ồn
ào. Ở dưới nói vói lên, ở trên nói vọng xuống,
và vì thấy tàu sắp rời bến nên càng quýnh quáng tranh
nhau vừa ra dấu vừa la lớn, mạnh ai nấy la
nên không nghe được gì rõ rệt hết ! Máy quay phim zoom vào một người đàn ông
đứng tuổi đang hướng lên trên ra dấu nói
gì đó. Bên cạnh ông là một thằng nhỏ
cỡ chín mười tuổi, nép vào chân của ông, mặt
mày ngơ ngác. Một lúc sau, người đàn ông chắp
tay hướng lên trên xá xá nhiều lần
như van lạy người trên tàu, gương mặt sạm
nắng của ông ta có vẻ rất thành khẩn. Bỗng
trên tàu thòng xuống một sợi thừng cỡ nửa
cườm tay, đầu dây đong
đưa. Mấy người bên dưới
tranh nhau chụp. Người đàn ông nắm
được, mỉm cười sung sướng, vội
vã cột ngang eo ếch thằng nhỏ.
Xong, ông đưa tay ra dấu cho bên trên.
Thằng nhỏ được từ từ kéo lên, tòn ten dọc
theo hông tàu. Nó không la không khóc, hai tay nắm chặt sợi dây, ráng nghiêng
người qua một bên để cúi đầu nhìn xuống.
Người đàn ông ngước nhìn theo, đưa tay ra
dấu như muốn nói :
« Đi, đi ! Đi, đi ! ».
Rồi, mặt ông bỗng nhăn nhúm lại, ông úp mặt
vào hai tay khóc ngất ! Bấy giờ,
tôi đoán ông ta là cha của thằng nhỏ đang tòn ten
trên kia… Không có tiếng còi tàu hụ buồn
thê thiết khi lìa bến, nhưng sao tôi cũng nghe ứa
nước mắt ! Không biết thằng
nhỏ đó – bây giờ cũng đã trên bốn
mươi tuổi -- ở đâu ?
Cha con nó có gặp lại nhau không ? Nếu
nó còn mạnh giỏi, tôi xin Ơn Trên xui khiến cho nó
đọc được mấy dòng nầy… Tiểu Tử
. |