chuyện chẳng có ǵ hết
Thật vậy, chuyện chẳng có ǵ hết. Nhưng sao
nó cứ đeo theo ám ảnh tôi từ mấy hôm nay. Tôi cứ
nghĩ đến nó, nhớ rơ từng chi tiết, h́nh ảnh,
từng xúc động trong ḷng ḿnh lúc đó. Để rồi
trăn trở băn khoăn, không biết những người
khác – những người Việt Nam cũng lưu vong
như tôi – có cùng một tâm trạng như tôi hay không, nếu
họ chứng kiến câu chuyện chẳng có ǵ hết
này. Đó là lư do tôi muốn kể lại những ǵ tôi
đă nghe thấy cách đây mấy hôm. Và tôi nghĩ : kể
lại, chắc sẽ làm nhẹ bớt những ǵ từ
bao lâu nay tôi chất chứa trong ḷng…
...Hôm đó, tôi đi mua đồ ở siêu thị. Sau khi
kiểm điểm lại những ǵ mà vợ tôi dặn
mua – một danh sách mười mấy món – tôi đẩy xe
caddie lại xếp hàng để ra két. V́ đông người
nên hàng thật dài, kéo sâu vào hành lang giữa hai dải kệ
đầy bánh kẹo. Tôi đứng ở cuối cái
đuôi, kiên nhẫn đợi, bởi v́ người xếp
hàng đă đông mà caddie của người nào cũng
đầy ăm ắp.
Phía trước tôi, cách hai người, có ba con đầm
tuổi choai choai chắc đi chung nên thấy xô đẩy
nhau cười nói. Chúng nó nói chuyện với nhau, nói lớn
tiếng như chúng đang ở ngoài đồng và như
đứa này cách đứa kia hàng trăm thước ! Một
đứa bỗng lấy ra một điện thoại
di-động bấm nút rồi nói chuyện. V́ hai đứa
kia đang nói lớn tiếng nên nó phải la lớn hơn
để người đối thoại mới nghe.
Đại khái, nó hỏi : " Hôm qua mày đi với thằng
nào ? ... Super... Ừ ! Ừ !... Thằng Alex hả ?... Génial
! ... Ừm ! Ừm ! … Génial ! ... Rồi mày làm sao ?...Ừm !
Ừm !...". Bỗng nó rú lên vừa nhảy cẫng vừa
hét vào máy : " Ố ! Ố !...Super ! Super ! Génial !... Ờ…
Thôi ! Mày gọi lại tao há ! Bye ! " Nó đóng máy lại
mà mắt môi vẫn c̣n đầy kích động ! Có vài
người nh́n nó, nhưng cái nh́n dửng dưng. Chẳng
thấy có ai cau mày hay lắc đầu nhè nhẹ để
thấy họ có phản ứng, dù là gián tiếp ! Coi
như chuyện b́nh thường…
Tôi th́ tôi không chịu được ! Thật là mất dạy.
Mà ở xứ Pháp này, cái thứ mất dạy như vậy,
đầy ! Chẳng c̣n nề nếp ǵ hết, chẳng
c̣n lễ độ ǵ hết, chẳng c̣n kiêng nể ǵ hết.
Loạn !
Chính trong lúc đó tôi nghe phía sau tôi giọng đàn bà nói tiếng
Việt Nam : " Sophie ! Đừng làm như vậy ! Mẹ
nói đừng làm như vậy !". Ngạc nhiên, tôi nh́n
lại : đứng ngay sau tôi là một thiếu phụ Việt
Nam tuổi độ ba mươi và một đứa bé
gái tóc vàng mắt xanh cỡ chừng bảy tám tuổi.
Thấy tôi nh́n, cô ta mỉm cười gật đầu
chào, rồi tiếp tục nói với đứa con : "
Mẹ dạy con làm sao ? Muốn cái ǵ cũng phải hỏi
ư mẹ trước. Thứ này ở nhà con c̣n tới hai hộp
lận, ăn chưa hết mà con lấy nữa làm ǵ
?" Đứa bé đứng cúi đầu. Cô ta nói tiếp,
giọng hơi gằn : " Sophie ! Nh́n vào mắt mẹ nè
!" Đứa bé ngước lên nh́n mẹ, đôi mắt
xanh chớp chớp. Người mẹ vừa nói vừa
chỉ hộp bánh nằm trong caddie : " Con đem hộp
bánh trả lại trên kệ hàng cho mẹ ! Đừng làm
cho mẹ giận, Sophie !" Đứa bé làm theo lời mẹ,
rồi trở về nắm ống tay áo mẹ giựt giựt
nhẹ, giọng như sắp ướt nước mắt
: " Mẹ đừng giận con, nghe mẹ. Mẹ
đừng giận con…" Ngạc nhiên,
tôi nói : " Cháu nói tiếng Việt giỏi quá, há cô !".
Mẹ nó cười tươi : " Dạ, lúc nào nó nói
chuyện với cháu nó cũng nói bằng tiếng Việt.
C̣n nói với ba nó th́ nó nói tiếng Pháp". Rồi cô
ta quay qua nói với con : "Chào ông đi con". Con bé khoanh
tay cúi đầu : "Dạ chào ông". Tôi đưa tay
xoa đầu nó, nói được có một tiếng
"Giỏi" rồi nghẹn ngang. Tôi vội nhắm mắt
quay mặt đi để che giấu niềm xúc động.
Nhắm mắt mà tôi vẫn thấy đứa bé khoanh tay
cúi đầu chào, một cử chỉ rất tầm
thường nhưng sao nó bật lên cho tôi h́nh ảnh quê
hương, cái quê hương ngàn trùng xa cách ? Từ lâu, rất
lâu – có lẽ cũng gần ba mươi năm – tôi không
c̣n thấy cái cung cách lễ độ đó. Ở Việt
Nam, phần lớn các bà mẹ đều dạy con như
vậy. Bây giờ, trên xứ Pháp xa xôi này, một người
mẹ Việt Nam trẻ tuổi chẳng những dạy
đứa con lai nói rành rọt tiếng Việt mà c̣n dạy
cả cung cách Việt Nam nữa. Người mẹ đó
bỏ xứ ra đi, đă biết mang theo những ǵ quí
nhứt của quê hương. H́nh ảnh Việt Nam bỗng
ngời lên trước mắt…
Trả tiền xong, tôi quay lại nói : "Thôi ! Chào cô nghen
! Thấy cô dạy cháu bé như vậy, tôi thật cảm
phục. Ở đây, hiếm lắm, cô biết không
?". Cô ta cười : "Dạ ! Có ǵ đâu? Ḿnh là
người Việt Nam mà bác. Dạ ! Chào bác". Bé gái
đang phụ mẹ chất đồ lên quầy cũng
ngừng tay nh́n tôi cúi đầu chào… Thấy thương
quá !
Trên đường về tôi miên man nghĩ tới người
thiếu phụ trẻ tuổi đó và thấy quí những
người như vậy vô cùng. Không phải tại v́ hiếm
mà quí. Mà tại v́ nhờ có những người như vậy
cái gốc Việt Nam vẫn c̣n, vẫn có trên khắp các nẻo
đường lưu vong.
Rồi liên tưởng nhắc tôi một thằng bạn.
Tụi tôi quen thân nhau từ nhỏ. Lớn lên, nó làm trong
nhà nước, tôi làm hăng tư, nhưng vẫn thường
gặp nhau. Nó di tản trước tháng tư 75 rồi
định cư ở Pháp. Tôi bị kẹt lại, sống
mấy năm trời lận đận. Sau đó tôi vượt
biên. Rồi cũng định cư ở Pháp. Chúng tôi lại
gặp nhau ở Paris. Nó làm việc cho nhà nước Pháp,
cuộc đời ổn định từ lâu. Tôi lêu bêu một
dạo rồi trôi qua Phi Châu mới có công ăn việc làm.
Từ đó, chúng tôi bặt tin nhau…
Phải hai mươi năm sau, về
Mấy hôm sau, tôi viết cho nó một bức thư dài, nhắc
lại những kỷ niệm cũ mà hôm gặp lại
nhau c̣n quên chưa kịp nhắc. Thằng con tôi bảo tôi
viết xong đưa nó đánh vào máy vi tính rồi in ra cho
tôi. Máy của nó có hệ VNI nên đánh chữ Việt
Mươi ngày sau, tôi nhận được lá thư hồi
âm của nó. Thư đánh máy và bằng tiếng Pháp. Tôi cảm
thấy thật hụt hẫng. Tôi đâu có dè nó "mất
gốc" đến độ như vậy ! Tôi chỉ
c̣n nh́n ra được thằng bạn tôi ở cái chữ
kư, c̣n lại là một thằng tây nào đó chớ không phải
một thằng Việt
Đó ! Câu chuyện không có ǵ hết mà tôi muốn
kể lại. Suy cho cùng, chắc nó có mang một "cái ǵ
đó" chớ không phải "không có ǵ hết". Tại
v́ tôi không thấy. Chớ nếu nó không "nói" lên cái
ǵ hết th́ tại sao tôi cứ phải nghĩ ngợi
băn khoăn ?
Có lẽ tại v́ lâu nay tôi thường nghe
người Việt lưu vong than đă mất quê
hương, mà tôi th́ cứ cho là chuyện b́nh thường,
chẳng có ǵ phải suy nghĩ. Chính cái cung cách khoanh tay cuối
đầu chào của cô bé tóc vàng mắt xanh đă bắt
tôi phải suy nghĩ. Nếu người Việt lưu
vong giống thằng bạn của tôi th́ đúng là họ
đă để mất quê hương thật. C̣n như họ
giống mẹ con người thiếu phụ trẻ tuổi
mà tôi gặp trong siêu thị th́ làm sao nói mất quê
hương ? Quê hương c̣n nguyên đó chớ, thể
hiện bằng tư duy, bằng ngôn ngữ, bằng phong
cách đặc thù Việt
Bây giờ th́ tôi thấy
"câu chuyện không có ǵ hết" thật sự không phải
không có ǵ hết ! Tiểu Tử
. |